صیرورت و ضرورت

 

جمع و جامعه در یک رابطه دیالکتیکی، همواره در حال شدن و گشتن هستند. فرایندی که تحول و تکامل تاریخی را رقم می زند و دگرگونی های متکاثر محیطی را موجد است.این صیرورت با شناخت ضرورت هایی می پاید که روند تحول تاریخی و اجتماعی بدان وابسته است. صیرورت و ضرورت نه بر اساس نمودهای ذات گرایانه و اراده گرایی انسانی که برپایه تحول و تکامل بنیان های ساختی استوار می باشند.صیرورت در پیوند تنگاتنگ با شناخت ضرورت های طبیعی و درنوردیدن ضرورت های اجتماعی با تبیین و تحلیل اصولی و منطقی نمودهای ضروری برای جامعه و انسان، مفهوم واقعی خود را می یابد. ضرورت های طبیعی شناخت مضمونی و ضرورت های اجتماعی درک مفهومی حیات را در خود جای داده اند. ضرورت های بازدارنده از بازتاب های آزادانه انسانی جلوگیری نموده و صیرورت جامعه و انسان را با وقفه ها و موانع اساسی مواجه می سازند. بنابراین بدفهمی و یا نفهمی ضرورت های اجتماعی، تحول و کمال جامعه و انسان را با موانع جدی روبرو می سازند. با گذر از ضرورت ها، تحول تاریخی رقم خورده و انسان ها نمودهای نوین حیات اجتماعی را تجربه می کنند.

درک ضرورت ها روند تحول و تکامل را تسهیل و صیرورت جامعه و انسان را ممکن می سازد.جبهه سازی ها و سنگر گرفتن در پشت ضرورت ها و حمایت و جانبداری از ضرورت های سدید و شدیدی که مانع اساسی رهایی آدمی از تنگناهای زیستی می باشند؛ جامعه را از قافله تکاملی پس زده و عادات و سنن سخیف و کثیف را بر سرنوشت آن غالب می سازد. گذر از ضرورت ها نیازمند درک تکاملی و فهم انقلابی از چگونگی صیرورت جامعه و انسان دارد. و فهم انقلابی نیازمند مبارزه خستگی ناپذیر با پلشتی ها و پلیدی هایی می باشد که به عنوان وقفه های تاریخ تکامل اجتماعی، کنش های انقلابی را با موانع و محدودیت های جدی روبرو می سازند. پس گذر از ضرورت ها از یک بازه زمانی خون و جنون عبور کرده تا بتواند موانع صیرورت اجتماعی انسانی را بزداید. ناتوانی در درک و هضم چرایی و چگونگی گذر از ضرورت ها، ضمن بجا گذاشتن ضایعات و فاجعه های اجتماعی و انسانی، تحجر و عقب ماندگی را بر جامعه تحمیل می سازد.

کسانی که از درک ناقص کنش انقلابی در گذر از ضرورت های اجتماعی برخوردارند؛ عموما در تداوم مواضع انقلابی دچار تردید شده و برای پرکردن خلاهای انقلابی، به گذشته و آلام و احلام حافظه تاریخی روی آورده تا در پس موانع و مصائب رشد و بالندگی ضرورت های بازدارنده گذشته، زیست دهشت و وحشت را دوباره احیا نمایند. این ضعف بنیادین با عوام گرایی و عامیانه نگری به حیات اجتماعی پیوند تنگاتنگ دارد. چرا که این ویژگی از درک ضرورت ها و فهم ضرور تحول و تکامل غافل بوده و در تنگناهای زیستی تسلیم روندهای غالب و یا رجعت به سامانه های گذشته تاریخی می گردد. ضرورت های اجتماعی در پیوند با تکامل تاریخی بنیان های مادی ،تعیّنات ضرور تحول و دگرگونی های اجتماعی را مشخص می سازند. نگاه تجریدی در مبارزه با ضرورت های بازدارنده رشد و بالندگی جامعه و انسان، تکامل تاریخی و پیوند و تاثیر ضرورت های طبیعی و اجتماعیِ بازدارنده بر یکدیگر، فرایند صیرورت اجتماعی و انسانی را از نظر دور می دارند. عوامل و عناصر وقفه ها و یا کند کننده تکامل تاریخی از ضرورت هایی تغذیه می شوند که  منافع و مصالح شان را تامین و تضمین می کند. گذر از این ضرورت ها با مقابله و مقاومت سخت و ثقیل آنها مواجه می باشد. بنابراین برای دفع این موانع ضد تحول و تکامل به مبارزات پیگیر و نفسگیری نیازمند است که بهای اجتماعی و انسانی سنگینی را با توجه به ویژگی های سازه ای مسلط، طلب می کند.

صیرورت  و تاریخ تکاملی جامعه و انسان، با مبارزه مداوم و پیگیر انسان های بصیر و آگاه بر علیه ضرورت های دست و پا گیر طبیعی و اجتماعی میسر گردید. ضرورت های طبیعی با ماهیت جهان شمولی و تعمیمی خویش، ضرورت های اجتماعی را تحت تاثیر تخریبی و یا تحولی مداوم خود دارند. عدم دفع و نفی ضرورت های اجتماعی با ماهیت ارتجاعی، تحول و دگرگونی های لازم برای زیست معمول و ملزوم را از جامعه می گیرد. در مبارزه با رشد و بالندگی جامعه و انسان، برخی ها با عقل و خرد و تخیل فعال، به گذر ضرورت های اجتماعی و تاریخی می نگرند؛ و بعضی ها نیز با تمنا و تمایلات و تخیل منفعل با آنها روبرو می شوند. اصولا عقلانیت منفعل با عافیت خواهی و عاقبت اندیشی های نامتعارف و بازدارنده، از درک علّی ضرورت ها و مبارزه پیگیر برای دفع و رفع موانع و بازدارنده های تحول و تعالی اجتماعی ناتوان می باشد. بنابراین از پرداخت بهای لازم برای این معضل اساسی و بنیادین آن نیز شانه خالی کرده و در نیمه راه با التجا و اقتدا به بنیان های کهن و فرسوده، برای احیاء و ابقای سازوکارهای گذشته گام بر می دارد.1

انسان ها اگر چه با شناخت بسیاری از قانونمندی های طبیعی، بسیاری از موانع رشد و بالندگی را در نوردیدند؛ ولی در پس تمنیات و تمایلات پست و دنی و تخریب و دخل و تصرف اِمهایی در طبیعت برای اعمال سلطه گری و قدرت مداری در روابط و مناسبات اجتماعی، ضرورت های بازدارنده بسیاری را برای بازتاب های آزادانه انسان ها موجد شده اند که زیست انسانی را در تضاد و تقابل و دهشت و وحشت وانهاده اند. در این میان نظام سلطه سرمایه نیز با شناخت بسیاری از قانونمندی های طبیعی و موانع و بازدارنده های رشد و بالندگی جامعه و انسان، اگرچه آغازی خوب داشته است؛ ولی در پروسۀ تحولی و تکاملی خویش با نقض بسیاری از چارچوب های حراستی و حمایتی خویش از طبیعت،جامعه و انسان، ضمن تخریب طبیعت، بسیاری از ضرورت های مانع و رادع تحول و دگرگونی اجتماعی و انسانی را بوجود آورده است. فرایندی که یک عدم تعادل و تطابق شکننده را بین جامعه و طبیعت ایجاد کرده که خطرات جدی را برای سلامتی و زیست متعارف انسان ها ایجاد نموده اند. بنابراین ضرورت ها به عنوان یک فرایند درون زایی و ذات گرایانه در نظام سلطه سرمایه، سلامتی و حیات انسان ها را در معرض خطرات جدی قرار داده است. این ضرورت زایی مداوم حاکمیت سرمایه بر بستر تراکم لجام گسیخته سرمایه، موانع جدی را در مسیر تعامل و تکامل جامعه های انسانی قرار داده است. پس بسیج اندیشه و عمل برای مبارزه با این ضرورت های مانع و رادع، اولویت اول انسان ها برای رهایی از بن بست ها، ناکامی و رنج و مشقت روزافزونی است که تعدیات نظام سلطه سرمایه بر انسان ها تحمیل کرده است.

نظام سلطه سرمایه با تمامی ترفندهای ضد انسانی خویش، هرگز قادر به حذف و وقفه در صیرورت جامعه و انسان نگردید. چرا که صیرورت تابعی از درونزایی یا اتوژن دانش و فن می باشد که همواره در حال شدن و گشتن است. نظام سلطه سرمایه با تخریب طبیعت، جامعه های انسانی را نیز بسوی تخریب و تهدید زیستی هدایت کرد.فقر و ندرت و عدم تعادل و تطابق زیستی و به تبع آن انواع بیماری های مهلک و مرگبار ارمغان بهره برداری نامتعارف و تخریبی عمال سرمایه در طبیعت می باشند. بارزترین نمود آن پاندمی کرونا ویروس است که ناتوانی و بارزه های رذیل و پلید سلطه گری سرمایه را برملا ساخت. اکنون تمامی اهتمام عمال سرمایه برای نهادینه سازی آگاهی های کاذب و حفظ و احیای مناسبات ناانسانی و فرتوت و کهن، با ناتوانی در کنترل و ایمن سازی جامعه در برابر کرونا ویروس،نقش بر آب شده است. اکنون سازه های فرتوت و فرسوده نظام سلطه سرمایه در ضعیف ترین حلقه تعاملات اجتماعی و جهانی قرار دارد. این فرایند نوید دگرگونی بنیادی را با خود دارد و بر این اساس تلاش می ورزد با مقاومت و تهاجم، دگرگونی های الزامی را با وقفه، تاخیر و تضعیف روبرو سازد. بنابراین در برابر این ضعف نهادین و اضمحلالی افراطی ترین قشر عمال سرمایه با گرایشات انهدامی و دهشت و مرگ حرکت جبونانه خویش را برای انحراف افکار و اشتغال اذهان آغاز کرده اند.2 روندی که با توجه به ناکارآمدی ساختار های موجود اقتصادی  اجتماعی به بن بست منتهی می شود.

نتیجه اینکه:پویایی جامعه بر بستر شناخت قانونمندی های طبیعی و درک و فهم ضرورت های مانع و رادع رشد و بالندگی جامعه و انسان شکل گرفته؛ و دگرگونی های اجتماعی و تحولات تاریخی را در خود می پروراند.این صیرورت جامعه و انسان، نتیجه مواجهه با موانع سدید و شدیدی می باشد که انسان های آگاه و بصیر با درک و فهم بهینه برای نفی ضرورت های دست و پا گیر، مبارزه سخت و ثقیلی را پشت سرگذاشته که همچنان ادامه دارد.صیرورت با درونزایی قاعده و قانون خویش به برون سپاری ضرورت های اجتماعی روی می آورد که جامعه و انسان را در تکاپو و تلاش مداوم در راستای حذف موانع و دفع شداید هدایت می کند. تضاد و تناقض حاصل ناهمگونی و عدم توازن بنیان های مادی و نهادینگی برخی نمودهای روبنایی در مناسبات اجتماعی، موجد ضرورت هایی بوده است که به ابزاری برای اهداف متعدیانه صاحبان قدرت و ثروت مبدل شده اند. نظام سلطه سرمایه با اتکای به این اهرم های مطرود و منفور تلاش دارد از گذر از ضرورت های مانع تحول و کمال جامعه و انسان جلوگیری نموده؛ و با  تداوم روند گردشی بحران و ندرت و نایابی اجتماعی، جامعه و انسان را از زیست معمول و مطلوب بازدارد. دین، امروز به عنوان یک ابزار ارتجاعی قوی در خدمت اهداف شوم و منحط عمال سرمایه، یک مانع جدی و اساسی برای دستیابی به آرمان های انسانی عمل می کند. ضرورتی که مبارزه صعب و دشواری را برای حذف و هدم خویش نیاز دارد. چرا که زمانی که ضرورت های اجتماعی از دایره قانونمندی های طبیعی گذر کرده و خارج از عرف و قانون طبیعی برای خود محمل و محفل اجتماعی دست و پا می کنند؛ به دلیل ماهیت موهومی و پنداری خویش، از قدرت دفاعی بالایی در برابر رویکردهای محیطی برخوردار می گردند. پس گذر از ضرورت های موهومی و ایهامی همچون دین نیازمند یک پشتکار و عزم و اراده غنی و قوی دارد که بتواند بسترهای نوین تعادل و تعامل اجتماعی را تدارک ببیند.

       اسماعیل   رضایی

           پاریس

     31/10/2020

1--نمونه بارز این نمود را می توان در جامعه استبداد زده دینی ایران یافت. دینداری و دین خویی در ایران به عنوان یک ضرورت دست و پاگیر و عامل اساسی بازدارندگی توسعه و رشد ابعاد اجتماعی و انسانی در طی تاریخ طولانی حیات نامتعادل و نامتعارف اقتصادی اجتماعی بوده و هست. مبارزه و مرزبندی با این پدیده نامتعارف برای دستیابی به زیستی بواقع انسانی با توجه به نهادینگی آن در تار و پود جامعه و انسان به دلیل طولانی بودن حیات نامتوازن و نامتجانس با رویه های معمول و متعارف گذر حیات عمومی، امری پیچیده و دشواری است که نیاز به مبارزه طولانی و بهای سنگین انسانی و مادی دارد. ولی بسیاری با اتخاذ مواضع انفعالی و استیصالی و با بیان بی مایه مصطلح که «این ها بروند هر که بیاید بهتر است»؛در تلاش برای احیای سازوکارهای گذشته می باشند. عوامل و عناصری که از ترس رادیکالیزه شدن جنبش مردمی و فراهم آمدن بسترهای حاکمیت به واقع انسانی با زدایش تمامی بنیان های کهن و بازدارنده تحول و تکامل جامعه، تلاش همه جانبه ای را برای متوقف ساختن مبارزات رو به تعمیق و گسترش مردمی، با معیار و مقیاس های طبقاتی و برقراری اختلاط مناسباتی گذشته، اهتمام جدی را آغاز نموده اند. تلاش برای حفظ بنیان های کهن و جلوگیری از مرزبندی قاطع و کامل با دین و حاکمیت دینی که عامل اصلی و بنیادین عقب ماندگی اقتصادی و اجتماعی و تمامی نابسامانی ها می باشد؛  را شروع کرده اند. اصولا در تمامی جنبش ها و انقلابات جهانی، بورژوازی و بخش های میانی و بخشی از خرده بورژوازی، رادیکالیسم را بر نتافته و در مقطعی از تحولات انقلابی، اقدامی همه جانبه ای را برای به بیراهه کشاندن جنبش مردمی  آغاز کرده اند. در این مقطع تاریخی رسالت سنگین و تعیین کننده ای برعهده نیروهای مترقی قرار دارد تا از انحراف و انحطاط جنبش رو به تعمیق مردم ایران جلوگیری نمایند. اگر این جنبش نتواند با مذهب و حاکمیت مستبد دینی یک مرزبندی روشن ، صریح و کامل بنماید؛ مطمئنا سایه شوم و عامل فلاکت و بدبختی مردم ایران بار دیگر نه مانند سابق بلکه با سایه روشن های تاثیر گذار، بر سرنوشت جامعه و مردم تداوم خواهد یافت. بایستی با تمام توان و بسیج اندیشه و عمل از جنبش رو به تعمیق و گسترش مردمی حمایت و حراست نمود. قطعا کسانی که نعل وارونه می زنند وبا یاس و نومیدی و ندامت از انقلاب مردم ایران سخن می گویند؛ خواسته و یا نا خواسته با عافیت اندیشان و هوچی گران و دغل بافانی که تلاش دارند؛ دستاوردهای جنبش رو به  تعمیق و گسترش  مردم ایران را مصادره به مطلوب نمایند؛ همراه می شوند. دستاورد بزرگ انقلاب 57 ایران نشان داد که برای رسیدن به آزادی و کرامت انسانی و رفاه و آسایش و تندرستی، صرفا با مرزبندی و گذر از دفع و رفع ضرورت دست و پا گیری چون مذهب امکان پذیر است و لاغیر. این مرزبندی و به حاشیه راندن مذهب برای تمامی ملت ها بهای گزاف و سنگینی داشته و خواهد داشت. اگر این  بهای لازم پرداخت نشود؛ قطعا یوغ بردگی و بندگی  دین و مذهب برای همیشه همراه با نکبت و ذلت برگرده جامعه و انسان سنگینی خواهد کرد. اینکه برخی ها که داعیه رهبری اپوزیسیون را داشته و ارتباط خود را با سپاه پاسداران و سران ارتش اعلام می دارند؛ از نشانه های روشن هجمه ضد انقلاب به دستاوردهای رو به تعمیق جنبش مردمی  و متوقف ساختن آن برای منافع بورژوازی حکومتی و غیرحکومتی در ایران می باشد.

2نیروهای چپ اکنون در معرض حمله جریان های ارتجاعی مذهبی و عمال سرمایه قرار دارند.چرا که با توجه به ضعف بنیادین کشورهای سرمایه داری در مقابله با پاندمی  ویروس کرونا و  موفقیت چشمگیر کشورهایی با گرایشات سوسیالیستی و مترقی در مقابله و مهار آن، تمامی تبلیغات کاذب و دروغین عمال سرمایه  بر علیه جریان های چپ را زیر سوال برده است. روندی که می رود مشروعیت سازه ها و سازوکارهای نظام سلطه سرمایه را زایل نماید. چپ اکنون در حال تبدیل شدن به آلترناتیوی بر علیه سازوکارهای مانع و رادع رشد و بالندگی جامعه و انسان در نظام سلطه سرمایه  می باشد. براین اساس عمال سرمایه با بسیج نیرو و ایجاد جو مغشوش و  عوام پسند و همچنین اتهامات بی پایه و اساس برای ایجاد جوّ بدبینی به چپ ها، سعی دارند ناتوانی های اقتصادی اجتماعی خویش را استتار کرده و  بسترهای جامعه را برای راست و راست افراطی مهیا سازند.  قطعا توفیقی نخواهند داشت و گرایشات عمومی جامعه برای تغییرات بنیادی، همان مرحله ای است که عمال سرمایه را برای بقا و حیات خویش وادار به پذیرش تغییرات ساختاری و تعدیل و تعادل لازم خواهد نمود.

 

                            نژاد و نژادپرستی

 

انسان ها در پیوندهای اجتناب ناپذیر اجتماعی خویش، در پروسۀ تحول و کمال بسوی تفکیک و تشکیک هایی سوق یافتند که مبین تخالف و تباین دریافت های محیطی و همچنین ارضای تمایلات و تمنیات اکتسابات آن می باشد. گروه های انسانی که در یک بافت جمعیتی با بار عادات و سنن و آموزه های محیطی متفاوت از دیگر گروه ها متمایز شدند؛ و با اتکای به بن مایه های مادی و معنوی، به سیادت طلبی، رجحان جویی ها و برتری خواهی نهادین گروهی و یا جمعیتی روی آوردند.نژاد افسانه های قومی و روایت و حکایات قبیله است که در توانمندی های اکتسابی خویش با بار فرهنگی غنی تر و مقبول تر و یا متباین با دیگران، خود را برتر و متعالی تر از دیگران قلمداد کرده و به تحمیل خویش مبادرت ورزیده است.

نژاد بیان بی هویت و بی بنیادی است که در درک ناقص و فهم جاهلانه نسبت به خود و دیگران نمود یافته؛ و نژادپرستی فرو خسبیدن در نمودهای نهادین ذات گرایانه ای است که توهمات نژادی در بروز و ظهور آن نقش اصلی را دارند. نژاد پرستی دامنه و داعیه خود برتر بینی و خود پنداری را القاء می کند و خود باوری و دگر انکاری از عارضه های بیمارگون آن می باشد. نژاد با نسل و وابستگی نسبی ارتباط دارد که عموما با القاب و امثال همراه است؛ و نژادپرستی اعلام برتری انسال و انساب را که با مناصب و مظالم طبقاتی در آمیخته است؛ اعلام و القاء می کند. پس نژادپرستی از قوانین طبقاتی تبعیت نموده و با بنمایه های طبقاتی تداوم و استمرار یافته است.

نژادپرستی بر شاکله سازمندی سازه هایی رشد کرده که تبعیض و نابرابری نژادی و جنسیتی را توامان در خود پرورده است.سازه هایی که جامعه های انسانی را در رتب و درجات مادی و معنوی طبقه بندی کرد و این طبقات و گروهها را در یک تضاد و تعارض منفعتی و مصلحتی، از بهره مندی مناسب و برابر منابع و مواهب باز داشته است. ساختار نهادی که تبعیض به الگوی راهبردی آن در روابط و مناسبات اجتماعی بوده و بسیاری از تمایزات و تشابهات ظاهری و مرئی، از عوامل استنادی اش برای توجیه و تاویل رویکردهای تبعیض آمیز بوده و می باشند. پس نژادپرستی محصول تأملات تاریخی است که بستر تعدی به منافع عمومی و تفکیک و تشکیک های طبقاتی را نهادینه ساخته است.براین اساس  نژادپرستی عارضه شوم از خود باختگی آدمی در برابر اکتسابات محیطی است که روابط و مناسبات اجتماعی را در افتراق و انفکاک اقدام و عمل انسانی وانهاده است.

نژاد با بارزه های طبقاتی می پاید و از هویت پاک و اصیل انسانی تهی می باشد. و نژاد پرستی بیان هویت و اصالت کاذب و دروغینی است که  ارزش های انسانی را در نمودهای بی ثبات و ناپایدار اکتسابات محیطی تحلیل برده است. بنابراین نژاد پرستی رگه های بی هویت ارزش های کاذب را در خود پرورده و با خود غرور کاذب و تبعیض و خودبینی و خودخواهی های مفرط را نهادینه ساخته است.نژاد در چارچوب های سخت و ثقیل عادات نهادین قومی و خانوادگی گرفتار آمده و با اتکای بدان نژاد پرست برای خود اعتبار می جوید و امتیاز خاص طلب می کند. بنابراین  انسانیتِ انسان مرعوب خصایل و کنش های رذیلانه ای می گردد که نژاد و نژادپرستی با اتکای به سازه های مسلط ناعادلانه و تبعیض آمیز خویش آن ها را در خود جای داده اند.

بی عدالتی ها و ناامنی های اقتصادی و اجتماعی و سیاسی حاصل ساختار بیمارگون مسلط کنونی، مشوق و مقوّم  تبعیض و جدایی مناسبات اجتماعی و انسانی و عامل اصلی و اساسی اشاعه ژن برتر و انسان های بهتروبرتر بوده و هست. چرا که در نظام تبعیض و تحقیر عموما رویکردها و رفتار انسانی بر مدار توجیه و تاویلاتی می چرخد که مرضی تمایلات و تخلفات بوده و آدمی را از رسالت و اصالت انسانی اش تهی می سازد.تبعیض نژادی ویا برتری نژادی نمود روشن و بارزی از فواصل فهم تعاملی  و درک ناقص از زیست معمول و متعادل جمعی می باشد. براین اساس بر بارزه ها و شاخصه هایی تاکید دارد که از تعامل و همزیستی بسوی تقابل و تعارض سوق می یابد. چرا که بنیان های آن بر اصالت و هویت عناصر بی ثبات و ناپایدار اکتسابات مجازی چون قدرت و مکنت استوار بوده و تا زمانی که این فرایند ناانسانی تداوم دارد؛ برتری و والا نگری خصایل و رتب اجتماعی انسان ها برای سیادت و سلطه گری ادامه خواهد داشت.

دریافت های کاذب محیطی به تعاملات دروغین و ناصادقی منجر شده که انسان ها برای همزیستی و بهزیستی، از عرف و تعادل معمول و مطلوب فاصله گرفته اند. روندی که تمایز و تخالف را متداول ساخت و فرصت های برابر را برای رشد و بالندگی از همگان دریغ داشته است. زیر ساخت های چنین نگاه و برداشتی از حیات انسانی، بر احلام و احکامی استوار گردید که در نمودهای روبنایی به صورت برتری های نژادی و ژن های خوب خود را نشان داده است. بنابراین نژاد و نژاد پرستی را نمی توان صرفا در معلول ها و یا در نمودهای روبنایی چون فرهنگ و باورهای فرهنگی و همچنین باورهای ایده ای فرتوت و واپسگرا جستجو کرد. بلکه به یک زیربنای مادی اتکا دارد که جامعه های انسانی را در صف بندی ها و رتبه بندی های صوری و مجازی هدایت کرده است. براین اساس است که مادیت تاریخی و دیالکتیک تکاملی ابتلا و امتلای جامعه های انسانی به خشونت و خصومت را بایستی در از خود بیگانگی انسان به دستاوردهای تحولی اش و گردن نهادن به یوغ بردگی و بندگی ارزش های کاذب و ناپایدار و بی ثبات قدرت و مکنت جستجو کرد.نژاد یعنی من برتر و نژادپرست قبول و تحکیم این برتری برای اعمال و اجبار توهمات ذهنی و تمایلات دنی و رذیلانه با اتکای به ساختار مسلط قدرت و مکنت می باشد.

تعصب، فرقه گرایی و قوم مداری نمود دیگری از نژادپرستی و تبعیض گونگی مناسبات اجتماعی است که از بطن خرافه های عموما دینی و واپسگرایی ایده ای و یا سازه های کهنه و فرسوده مسلط برخاسته؛ و در پیوند با گرایشات عامیانه و عوام گرایی مناسبات درون اجتماعی به عامل تفرق و تجرد انسان ها مبادرت شده است.تعصب از بطن مناسبات کهن نمود یافته و در روند تحول و تکامل مناسبات طبقاتی به عنصر تعمیم و تکمیل خودپنداری های فردی و جمعی روی آورده است. تعصب انجماد اندیشه و پایداری خسته و فرسوده آن را با خود داشته و در پیوند با گروه بندی های تاریخی، به تحکیم و تقویت بنیان های قومی و قبیله ای هدایت گردیده است. بنیان های مادی حاکم کنونی با تاکید و تقویت بنیان های ستم طبقاتی بر تداوم و استمرار تمایزات نژادی و تفکر و باورهای نژادپرستانه ابرام و اقدام معمول می دارد. نظام سلطه سرمایه در پیوند با خرافه های دینی، به توسعه دامنه تعصبات عقیدتی و بارزه های فکری قومی و قبیله ای برای استتار ناتوانی های ذاتی و گریز از مسئولیت های اجتماعی و انسانی خویش،تداوم بخشیده است. بنابراین با درک غلط از هویت واقعی و اصالت طبقاتی حاکمان در قدرت، می توان بر توسعه ابعاد نژادپرستانه در جامعه گام برداشت.

در بحران های حاد و شکننده که مصالح و منافع حاکمیت ثروت و قدرت را به خطر می اندازند؛ نمودهای نژادپرستانه ابعاد گسترده و نوینی یافته تا علت ها و ضعف های ساختاری در پس هجو و هزل گویی ها و فرافکنی های حاکمان در قدرت، استتار شوند. برجسته شدن نمودهای نژادپرستانه قطعا دستاورد های مبارزاتی جامعه مدنی به ویژه آزادی و دموکراسی را زیر سوال برده و می برند. چرا علت اصلی بحران های شکننده، ساختار معیوب و فرسوده ای است که نیاز به تغییر و دگرگونی دارد، ولی قدرت های مسلط برای گریز از این نیاز الزامی تحول و تغییر به برخی از نمودهای انحرافی و تخریبی چون فرقه گرایی و احیای برخی سنت های کهن و فرتوت با ماهیت نژادپرستانه روی می آورند. فرایندی که اندیشه تجزیه طلبانه را در بین ملیت ها دامن زده و در بطن این روند نامتعارف نژاد پرستی نمود غالب دارد. بنابراین نژاد پرستی با بار طبقاتی خود و در پس سنت و عادت از سازوکارهای کهن و فرسوده گذشته تغذیه می شود. نظام سلطه سرمایه با بارزه های ذات گرایانه تبعیض و بیعدالتی از عوامل اصلی و بنیادین نژادپرستی و تبعیض نژادی در جامعه های انسانی می باشد. بنابراین مبارزه با نژادپرستی بدون مبارزه با روابط و مناسبات سلطه گرانه سرمایه برای تغییر و دگرگونی بنیان های مادی آن، امکان پذیر نیست. مکمل بارزه های نژادپرستانه نظام سلطه سرمایه، نمودهای دین مدارانه است که با تعصب و تاکید بر روابط و مناسبات عهد جاهلیت و بربریت، دامنه نژاد و نژادپرستی را با تفکیک و تشکیک های قومی و قبیله ای توسعه داده اند. چرا که پارامترهای دین با نبض زمان و شاخصه های مکان بیگانه بوده و برای تداوم حیات خویش با سازوکارهای مسلط و معیوب همراه شده و با تاکید بر بنیان های ایمانی و عقیدتی خویش،بذر نفاق و دشمنی و افتراق و جدایی را با نمودهای خودبرتر بینی و خوار پنداری دیگران پاشیده و هرچه بیشتر بر توسعه دامنه نژادی و برتری نژادی روی آورده است. مبارزه با نژادپرستی نیاز به بنیان های نوین مادی و فرهنگی دارد که حشو و زواید سلطه گری سرمایه و جاهلیت و واپسگرایی دینی را نفی و نهی کند.

نتیجه اینکه: انسان ها در مناسبات اجتماعی خویش حاوی مطالبات و تمایلاتی هستند که آنها را از یکدیگر متمایز و متباین می نمایند. این تخالف رویه انسانی نمود بیرونی ساختار مادی تبعیض گون و فاقد عدالت اقتصادی اجتماعی می باشد که برتری طبقاتی را مبنای ژنومیک در روابط و مناسبات اجتماعی قرار داده است. مبنایی که نژاد را به عنوان اصالت و هویت برتر مورد تاکید و تایید قرار می دهد. پس نژاد با ساختار طبقاتی می پاید و نژادپرستی توهمات و پندارهای نژادی را در مجاری نامتعارف اجتماعی هدایت می کند.براین اساس نژادپرستی با غایت علّی طبقاتی،قابل بحث و فحص با نمودهای روبنای فرهنگی صرف ویا معلول ها نبوده؛بلکه نیاز به شناخت بن مایه های مادی است که در تحکیم و تعمیم این نمود نامتعارف نقش اصلی و اساسی را بازی می کنند. تعصب با ماهیت ارتجاعی و با شاخصه های فرقه گرایی و قوم و قبیله ای، عنصر مهم نژادی و اشاعه دهنده و تحکیم بنیان های نژاد پرستی می باشد. بنابراین نظام سلطه سرمایه با اتکای به تبعیض و تضییع حقوق انسانی و دین با تکیه بر تعصبات خشک و بی مغز و خودپنداری های مشمئزکننده؛ منبع و منشاء مناسبات نژادپرستانه می باشند. پس منبع و الهام نژادی نمودهای ذات گرایانه ای است که در بطن و متن واپس گرایی و سازه های معیوب و فرسوده  قرار داشته و با خشونت و دهشت تداوم حیات خود را ممکن ساخته است. بنابراین برای مبارزه با این پدیده ناهنجار و نامتعارف بایستی بنیان های نوین مادی برای یک غنای فرهنگی با بار عدالت محورانه و عاری از تبعیض و تضییع حقوق انسانی ایجاد کرد.

          اسماعیل  رضایی

              پاریس

      25/10/2020

 

                               قتل و قانون

                                           ( نه به اعدام)

طبایع و خصایص انسانی محصول تکرار و تداوم اکتسابی است که با قوام و دوام خویش مسیر رذیلانه و تهی از بار انسانی را طی کرده است.این فرایند با فرامین و قوانین برخاسته از ثروت و قدرت، توسط ستمگران و مستبدین تاریخ تحکیم و تثبیت شد. فرامینی که بار حمایتی از خاستگاه طبقاتی را در خود داشته و قوانینی که با حراست از این فراز و فرود های طبقاتی، روند تبعیض؛تهدید و رد نفس انسانی را نهادینه ساخت. چرا که قانون ذهنیتی انباشته از حریم و حقوق تضییع شدۀ انسانی را تداعی می کند که در پروسۀ تاریخ تحولات و تکامل جامعه های انسانی به ابزار بازدارندۀ بروز ناب استعدادها و بالندگی انسانی در مناسبات طبقاتی روی آورده است. زیرا قوانین طبقاتی، برای توجیه و تاویل رویکردهای نامتعارف خویش، اصولا علت ها را نافی رد غرض و معلول ها را توجیه اصل غرض قلمداد می کنند. بدین مضمون که علت ها را در پس قیل و قال معلول ها، در مغاک تیره و ظلمانی تفاوت و تبعیض از حیّز انتفاع باز می دارند.

قانون، بیان سیطره سلطه گران بر بارزه های فکری و عملی عمومی می باشد که در مجمع حاکمیت قدرت و ثروت برای تهدید و حدود کنش های انسانی تدوین و تقنین شده و می شود. چارچوبی که هم حدود می آفریند و هم تهدید و هدم نفس آدمی را ترغیب و ترحیم می کند. بنابراین قانون طبقاتی مرز بین توالی و تعالی تکمیل و کمال اجتماعی و انسانی را در منافع و مصالح قدرت برتر تحلیل می برد. بدین مضمون که تمامی روندهای تعاملی و تبادلی درون اجتماعی تابعی از خواست و نیاز حاکمیت سلطه است نه نیاز و الزام جامعه و انسان. پس حذف حیات انسانی و رد نیاز و فراز آدمی برای ترهیب و تصلیب عمومی آن را معنا می بخشد. زیرا که جامعه مرعوب علت و العلل تمامی روندهای معیوبی است که حاکمیت استبداد را تامین و تضمین می کند. قتل نفس قانونی یا اعدام یکی از مجراهای قانونی حاکمیت مستبد طبقاتی است که علت های مرضی  و ناتوانی های ذاتی خویش را در پس توجیه و تاویل های قانونی استتار می کند.

قتل یک ناهنجاری عمیق و روانپریشی اجتماعی را بیان می دارد. ناهنجاری که از بطن آموزه های حاکمیت طبقاتی و نقص معاهدات شهروندی برخاسته که مبادلات و مناسبات اجتماعی را با قانون تنازع بقا تلفیق می سازد. قتل هجمه کفایت است بر کرامت انسانی و افول و نکول ارزش های انسانی در شائبه ها و شایقه های زیست جمعی را نشان می دهد. قتل بن بست قطعی یک تعامل اجتماعی را در خود دارد که عموما با تعصّب و تقلب همراه می شود. بن بستی که محدودۀ اندیشه و شعور را مخدوش و روال وکمال مناسبات اجتماعی را در تمایلات رذیلانه آموزه های محیطی خویش تحلیل می برد. در حقیقت قتل یک بیماری اجتماعی است که قوانین تدوینی و تقنینی حاکمیت طبقاتی با حد و حصر ها و ندرت و نایابی های فکری و معیشتی آن را ممکن ساخته است. بن بستِ صبری است که لبریز شده است و حکایت و شقاوت بن مایه های معیوب و نامطلوب سازه های مسلط  اقتصادی اجتماعی می باشد که انشقاق و افتراق انسان ها را با قوانین تنازعی و تقابلی خویش بر جامعه های انسانی تحمیل کرده است.

اعدام تکرار جنایتی است که قوانین عرفی و تقنینی حاکمیت ترور و ترهیب بر جامعه و انسان تحمیل نموده است. یکبار فرد را در نکبت و ذلت به رد نفس همنوع خود واداشته و بار دیگر برای هراس افکنی و وحشت و دهشت عمومی انسان دیگری را طعمه امیال پلید خود ساخته است. و قصاص انتقام تحجر و بربریت دینی با اتکای بر قوانین عهد جاهلیت و قساوت از انسان و انسانیت برای مرعوب ساختن جامعه در راستای تداوم و استمرار حاکمیت ترور و شکنجه می باشد. بنابراین اعدام و قصاص دو روی سکه شقاوت و شناعت حاکمیت استبداد و توتالیتر سیاسی و اقتصادی است که انسان ها را برای تمایلات و تمنیات پست و دنی قدرت و ثروت  به اسارت گرفته اند. براین اساس است که قتل های دولتی که برای ترهیب و تحکیم بنیان های فرسوده قدرت و ارتجاع انجام می شود؛ نه اعدام دارد نه قصاص. چرا که قوانین عرفی و تقنینی برآمده از سازه های معیوب و ناکارآمد سلطه سرمایه و ارتجاع حکومتی بر مدار نظم و حزمی  استوار است که گردش یک جانبه عدالت و داوری را برای آن مصون و محفوظ داشته است.

جنگ نیز نوعی قتل دولتی است که برای مطامع توسعه طلبانه و فرافکنانه ضعف و ناتوانی حاکمیت ارتجاع و  سرمایه بروز می یابد. جنگ ضمن قتل و کشتار انسان های بیگناه بی بهره از حیات متعارف زیست اجتماعی، تخریب و انهدام زیرساخت های اقتصادی و اجتماعی  برای منافع کلان سرمایه داران و آوارگی انسان های بی پناه را به همراه دارد که قوانین برآمده از کانون های تجمع و تجمیع عمّال قدرت و تحجر بر آن ها مهر تایید زده اند. پس جنگ خشونت سازمان یافته است که سازوکارهای مسلط نظام سرمایه با خشونت ذات گرایانه اش آن را ترویج و توسعه داده است. خشونتی که در پیوند با قشری ترین ایده و اندیشه نمودهای نظام  دینی ،شقاوت و بیرحمی در قتل نفس و حد زیست انسان ها را به شیوه قرون وسطایی خویش متداول ساخته است.

قتل، قصاص،اعدام و جنگ حاصل زیرساختی است که با نمودهای روبنایی خود چون عرف و قانون تایید و تاکید می شوند. قواعد و قوانینی که حامی و هادی خشونت های عریان و پنهان قدرت و ثروت می باشند. با تکامل زیرساخت های مادی و به تبع آن  تحول در نمودهای ارزش های انسانی، و همچنین مبارزات نیروهای مترقی با ارتقای جایگاه مبارزات مدنی ،بسیاری از کشورها اعدام را لغو کرده اند؛ اما هنوز بسیاری از کشورها با مقیاس و معیارهای زیست کهن و یا قاعده و قانون عهد عتیق بر این بارزه ضد انسانی همچنان ابرام دارند. اصولا اعدام،قصاص و دیگر نمودهای مرگ و نیستی ریشه در عدم تعادل و تبعیض و نابرابری هایی دارد که برای تداوم و توجیه خود نیازمند سازوکارهای نامتعارف می باشند. ضمن اینکه انسان ها به برخی از نمودهای نامتعارف عادت نموده و آن ها را برای روندهای متعارف زیست عمومی لازم می پندارند. چراکه از درک چرایی و علت های مرضی روندهای نامتعارف ناتوان می باشند. اصولا قلمرو سنت ها، عادات را تقویت و استحکام می بخشند. پس هرچه قدر جامعه در واپسگرایی ایده‌ای و سنت ها ریشه دار گرفتار آمده باشد؛ خشونت،شکنجه، اعدام و دیگر بارزه های ضد انسانی نمود بیشتری دارند. عادات و بسیاری از پلشتی های زیست اجتماعی محصول اکتسابات و آموزه ها و القائات کاذبی می باشند که برخلاف برخی از عادات عهد عتیق مانند دین خویی، به آسانی قابل تغییر و تبدیل به احسن شدن می باشند. و اعدام یکی از بدعت ها و القائات اکتسابی است که مشروعیت اعلامی و اجرایی قانونی خویش را با آموزه های کاذب و دروغین حاکمیت طبقاتی و بنیان های مادی معیوب و فرسوده ای کسب کرده که با مبارزات پیگیر و مطلوب قابل توقف و تغییر می باشد.

کشورهایی که قانون اعدام و قصاص را اعمال می کنند؛ یک نقش بازدارندگی جرم و جنایت را برای آن ها قایل هستند. در حالی که اصولا قتل و جنایت یک مشکل ساختی است که با بارزه های فکری معیوب و شعور مقلوب بروز یافته و جامعه و انسان را در التهاب و اختفای توانمندی های ذاتی  و واقعی اش برای شدن و گشتن باز می دارند. اعدام نه تنها نقش بازدارندگی در ارتکاب جرم و جنایت را بازی نمی کند؛ بلکه مانند قتل یک خلاء انسانی و یک بهینه سازی فضای انسانی را از جامعه دریغ می دارد. بهترین شیوه جلوگیری از قتل و اعدام، بررسی و تحقیق برای درک علّی رخدادهای محیطی و زان پس پیشگیری و یا بازپروری  مجرمان و بزهکاران اجتماعی می باشد. مستبدین و توتالیتر های سیاسی و اقتصادی با توجه به بنیان های فرسوده و بی بازده از قتل و اعدام برای مشغله های ذهنی و انحراف افکار عمومی از واقعیت های محیطی بهره گرفته و با ایجاد فضای وحشت و ترور، جامعه را با اختلاف و انکار از پتانسیل واقعی و حقیقی اش تهی ساخته اند.  روند نامتعارف اعدام، اگرچه ممکن است  در جامعه   یک بازدارندگی موقت ایجاد کند؛ ولی بسترهای یک تغییر و دگرگونی بنیادین با افزایش آگاهی و نفرت و کین عمومی را فراهم می سازد. بنابراین اعدام و قصاص نه تنها در کاهش قتل و بزهکاری های اجتماعی تاثیری ندارند، بلکه جو بدبینی، بی اعتمادی و بحران مشروعیت را برای حاکمیت فراهم می سازند.

نتیجه اینکه: اکتسابات محیطی با شکل دهی بسیاری از بارزه های هویتی انسان ها، شاکله های ارزشی و سنجشی متفاوتی را در تعاملات اجتماعی موجد است. نمادهایی که با سنجه های عرفی و قانونی معینه از سوی حاکمیت طبقاتی بر جامعه و انسان اعمال می گردند. قانون  برآمد اراده و اِعمال قدرت طبقات برتر و بالادست جامعه می باشد؛ و برای حفظ نظمی تقنین و تصویب می شود که منافع و مصالح قدرت طبقاتی را تامین و تضمین نماید. براین اساس و با توجه به اینکه حاکمیت طبقاتی از یک بی نظمی ذاتی و تعدّی نهادین به حقوق انسان ها برخوردار می باشد؛ موجد خشونت و جنایت در جامعه بوده که با قانون تقنینی و عرفی برای تامین امنیت و ایجاد فضای رعب و وحشت  گام بر می دارد. اعدام یک نمود بارز و شاخصی است که بصورت قتل قانونی بر ناتوانی و ساختار معیوبی که جرم و جنایت را اشاعه می دهد؛ بر جامعه اِعمال می گردد. استتاری است بر تبعیض و تضییع حقوق انسانی در روابط و مناسباتی که توسط رویکردهای مجرمانه حاکمیت طبقاتی بر جامعه و انسان تحمیل شده است.بنابراین هر چه قدر جامعه ناتوان تر و ضعیف تر در پاسخگویی به نیازها و دفع و رفع تبعیض و تضییع حقوق انسانی باشد؛ قوانین ضد انسانی و حد و هدم انسان ها برای کنترل بی نظمی هایی که خود موجد آن ها می باشند؛ گسترده تر و دهشتبارتر می باشد.بنابراین عامیّت قوانین حاکمیت طبقاتی با محدودیت های حقوقی و اجرایی آن ها برای تامین حقوق حقّه و واقعی انسان ها، اصولا از مشروعیت اجتماعی لازم برخوردار نمی باشند. اعدام در حقیقت قتل دوباره ای است که با قوانین تقنینی و عرفی حاکمیت سلطه توجیه و تعریف می شود. مسلما آن هایی که برای اعدام نقش بازدارندگی بزه و جنایت را قایل هستند،تحت تاثیر القائات و آموزه های کاذبی قرار دارند که استبداد و توتالیتاریسم سیاسی و اقتصادی آن ها را بر جامعه تحمیل نموده اند. بنابراین با حذف اعدام و ایجاد بسترهای بازپروری و و شناخت علّی جرم و جنایت برای اقدامات  پیشگیرانه  می توان بر بسیاری از روندهای نامتعارف اجتماعی فائق آمد.

   اسماعیل  رضایی

       پاریس

  18/10/2020

 

                           پیمان نوین—پیام کهن

 

خیال و کمال قلمرو اندیشه و عمل آدمی است که در تعاملات اجتماعی به عنوان راهبرد اهداف و آرمانها مد نظر قرار می گیرند. خیال با بار توهمی و پنداری خویش، کمال را در پس بدفهمی ها و نفهمی های گذر معمول حیات به اسارت می گیرد و کمال در پیوند با درک و فهم مفاهیم زنده و پویای زیست جمعی، خیال را با بارزه های ذهنی و پنداری اش به چالش می کشد. این جدل و جدال های دائمی عرصه های متکاثر اجتماعی، همواره بسترهای نوین تعاملات اجتماعی را برای بهزیستی و بهیابی حیات اجتماعی تدارک دیده اند. خیال با تکیه بر عادت و سنت که فاقد بستر زمانی مناسب می باشد و ناتوانی ذاتی اش در گذر از چالش ها و موانع محیطی، همواره با ابهام گزینی و اتخاذ مواضع کاذب و دروغین، روند دستیابی اهداف و کمال جامعه و انسان را با موانع جدی روبرو می سازد.

پیمان بار معنایی همسویی و همگرایی برای هدف و عمل مشخصی را با خود داشته و حاوی ارزش های اعتباری، القایی ویا اجتماعی ممیزه ای است که عموما از پایگاه و جایگاه خاصی تبعیت می کند. و پیام برخلاف پیمان که اصولا جمعی است و یا مخاطبین جمعی دارد؛ بیان تبیینی و یا تاویلی فردی و یا جمعی است که از یک تصمیم با بار احساسی و هیجانی خاصی حکایت داشته و از یک محتوای ابداعی و یا اقناعی برای اعلام مواضع و یا کنش اجتماعی برخوردار می باشد. پیام می تواند از یک واپسگرایی ایده ای و برای ارجاع و ابقای یک نمود کهنه و فاقد بار زمانی خویش بروز یابد. بنابراین پیمان و پیام می توانند از یک بار معنایی و هویتی ارتجاعی برخوردار باشند و از یک رویه به ظاهر انقلابی و اعتلایی برای فریب و توهم عمومی تبعیت نمایند. پس پیمان و پیام اگر در اقدام و عمل از دایره زمان و نیازها و الزامات آن فاصله گیرند؛ به عنصر چالشی در فعل و انفعالات اجتماعی مبدل شده و موجد تقویت بنیان های ارتجاع و وقفه های تاریخی در تحول و تکامل جامعه و انسان خواهند شد. چرا که بارزه های نوین حیات با شاخصه های کهن اعصار گذشته تاریخی از یک تعارض و تناقض ماهوی برخوردار می باشند که امکان تمدید و تجدید آن ها به آسانی مقدور نخواهد بود.

جهان متغیر و متحول کنونی با بارزه ها و شاخصه های متحول و متفاوت درک و دریافت های محیطی، الزاما سازه های فکری و مادی گذشته را برنتافته و هیچ بسترهای مستعدی برای احیا و یا ابقای نمودهای گذشته اداره امور اجتماعی را با خود ندارد. چرا که نظام سلطه سرمایه با سازواره های فرهنگی و مادی جهانی خویش در حال پوست اندازی و استحاله نوین می باشد که بسیاری از نمودهای ویرانگر گذشته را در خود تحلیل خواهد برد. مسلما در این تحول و دگرگونی های بنیادی، تمامی اشکال و اعمال گذشته اداره امور اجتماعی محلی از اعراب نداشته و الزاما و اجبارا با استحاله های نوین نظام حاکم کنونی جهان همراه خواهد شد. مقاومت در برابر این تغییر امروزه یکی از شاخصه های بارزی است که موجد فرافکنی ها و ایجاد مشغله های فکری و ذهنی متکاثر از طریق فضای ملتهب و دهشت و وحشت مداوم محیط زیست عمومی شده است. دارندگان ثروت و قدرت در تلاشی مذبوحانه برای به تعویق انداختن این تغییر و دگرگونی الزامی حیات اجتماعی، از هیچ جنایتی رویگردان نبوده و نیستند. دوام و بقای تمامی حکومت های مستبد و جنایتکار کنونی حاصل این مقاومت ها و برای به تعویق انداختن این تحول و کمال مورد لزوم عصر می باشد. بنابراین پیمان و پیام رهبران و جریان های سیاسی برای انهدام و یا تغییر چرخه های کنونی حاکمیت مستبدین به در بسته خورده و از حمایت و پشتیبانی سردمداران حاکمیت سرمایه برخوردار نخواهد بود.1

این پوست اندازی نظام سلطه سرمایه  و تغییر و دگرگونی آن، رفرمیستی و روبنایی نخواهد بود؛ بلکه زیر بنایی و ساختاری بوده و به تعدیل و تعادل بسیاری از روندهای نامتعادل کنونی روی خواهد آورد. بنابراین پیمان های نوین متکی بر راه کارهای کهن و فرسوده اقبالی برای موفقیت ندارند. زیرا در بلبشویی و ناهنجاری های کنونی ناشی از مقاومت صاحبان قدرت و ثروت در برابر تغییر، نظام های استبدادی و توتالیتر در سایه الزام و نیاز قدرت های سلطه گر به سازوکارهای فرافکنانه از طریق بسیج ایده و عمل ارتجاعی در سطح جهان، مصونیت موقت یافته اند. پس برای تسریع در گذر از نظام های مستبد و دیکتاتور بویژه نظام خوف و جنایت دینی بایست مبارزه را در راستای تسریع عمل این تغییر الزامی متناسب با الزام و نیاز کنونی سازمان داد. چرا که در کنار یک کمیت فرا روییده از تحول و تکامل جامعه و انسان برای یک تغییر کیفی مطلوب،  بایستی برای ایجاد و برقراری ایده ها و باورهای متعالی و نوین اهتمام ورزید و موفق بود.

مسلما برای کسانی که در بارزه های مادی و فرهنگی حاکم کنونی حل شده اند؛ درک این دگرگونی الزامی و گردن نهادن به خواست و نیاز زمان آسان نیست. ولی روند تکامل تاریخی این فرایند را همراه با آگاهی های واقعی انسان ها در تعاملات اجتماعی خویش تسهیل کرده و جامعه های انسانی را وارد مرحله جدیدی از روابط و مناسبات اجتماعی می نماید که یک تفاوت بنیادین با گذشته دارند. زیرا روابط و مناسبات تولیدی بر بستر تکمیل و کمال دانش و تکنیک تغییرنموده که الزاما روابط و مناسبات درون اجتماعی و بین انسان ها را نیز دگرگون کرده و خواهد کرد. این دگرگونی بر مناسبات نوینی پای می فشارند که با مناسبات بجا مانده ازعهد کهن قابل احیاء و ابقاء نیستند. بنابراین روابط و مناسبات لیبرالیسم و نئولیبرالیسم در این مناسبات نوین در حال شکل گیری تحلیل خواهند رفت. براین اساس تمامی کسانی که داعیه احیا و ابقای روابط و مناسبات اقتصادی و اجتماعی حاکم کنونی و یا گذشته را دارند؛ قطعا ناکام شده و از حمایت قدرت های مسلط نیز برخوردار نخواهند بود.

اصولا درک و فهم غلط از مفاهیم راهبردی حیات اجتماعی ،استنتاجات نامُدرِک و نامفهومی را موجد است که صرفا مرضی تمایلات بوده و از واقعیت های محیطی دور می باشند. براساس این بدفهمی و یا نفهمی ها است که برخی ها خود را مرکز عالم پنداشته و به صدور پیمان نامه خود محور با پیام کهنه و بی ریشه مبادرت می ورزند. کسانی که امروز را با قبای کهنه و مطرود دیروز به تن کرده و در تلاشی بی سرانجام برای تمدید و تجدید توهمات ذهنی و ترمیم تالمات روحی خویش، خود را با شکل و شمایل یک رهبر معنوی ارائه می نماید. و سرخورده از تمامی اهتمام گذشته خویش با یک حرکت دو پهلو، هم خواستار آن است که نجات بخش باشد و هم یک رهبر سیاسی نباشد. این حرکت دو پهلو در بطن خود بی ارادگی سیاسی و بی تصمیمی در امر مبارزه علی رغم ادعاها و بیهوده گویی ها در متن پیمان نامه و پیام های تکراری فاقد بنیان های مادی و سازه ای را نشان می دهد. شاید یک رفع مسئولیت است در برابر یک حافظه تاریخی تلخی که در ضمیر ناخودآگاه بطور غیر ارادی خود را بروز داده و از هرگونه مسئولیت سیاسی و اجتماعی به دلیل محافظه کاری و ناتوانی در درک و هضم روندهای تحولی کنونی بری می باشد. قطعا ملت و مملکتی که رهبر و یا رهبرانش برای بازسازی و احیای سابقه تلخ تاریخی گام برداشته؛ و خود ملت با حافظه آسیب دیده و معیوب و با قیاس های مع الفارق از غارت و چپاول حکام مستبد، بسوی احیای مجدد نظامی مستبد گذشته اقبال نشان می دهند؛ هرگز رنگ سعادت و خوشبختی را نخواهند دید.2 در این میان اعلام همبستگی و وحدت بخشی و برخی از جریان های فکری مترقی و چپ با این پیمان به اصطلاح نوین، مصداق بارز از ترس مار غاشیه به افعی پناه بردن است.و نشانگر ضعف بنیادین در ساماندهی امر مبارزه برای زدایش ستم و استبداد سرمایه و دیو استبداد دینی می باشد.

نتیجه اینکه: فهم کمال در درک بهینه و بهنگام روندهای تحولی و تکاملی جامعه و انسان نهفته است. سوار بر موج بدفهمی های محیطی، فرصت طلبی و بلاهت گویی های فاقد پشتوانه مادی و سازه ای را رواج داده و روند تحول و تغییر الزامی  اجتماعی و انسانی را با موانع عدیده ای روبرو می سازد.شاکله های فکری در تکرار مکررات روندهای نامتعارف و ناکامی های متکاثر و مداوم، از بیان واقع و حقیقی رویکردهای محیطی بازمانده و در انجماد و ایستارهای گذشته جای خوش می کنند. فرایندی که انسان ها از گسست فکری به کنش های منفعلانه سوق یافته و توان بازیابی و بازخورد خود  به روند تحولی و تکاملی تاریخی را ازدست می دهند. پس با بیان کاذب و بیانیه های فاقد مبنا و معنا خلاء اندیشه و کنش اجتماعی خود را پر می کنند.براین اساس پیمان نوین با مضمون و محتوای کهن برای تراضی امیال و توجیه بی عملی سربرمی آورند تا اذهان و اعمال را از درک واقع رهایی و آزادی به بیراهه سوق دهند. این فرایند نمودی است از عدم درک و شناخت روندهای تحولی و تکاملی کنونی و تغییر و دگرگونی حاصل آن که الزاما به پوست اندازی نظام سلطه سرمایه منجر خواهد شد. تغییری که شائبه ها و سائقه های گذشته تاریخی را در نوردیده و در یک دگرگونی ساختاری، تحجر و واپسگرایی را از دایره حرکت خود دور می سازد. بنابراین کسانی که در تلاش برای احیای مناسبات کهن که متعارض با روندهای تکاملی کنونی می باشند؛ قطعا توفیقی نخواهند داشت. در تغییر و دگرگونی ساختاری در حال شکل گیری،عرصه نمود و ظهور سازه های فکری و عملی گذشته ممکن نخواهد بود.

     اسماعیل  رضایی

        پاریس

    09/10/2020       

1-کلاوس شواب بنیانگذار و مدیر مجمع جهانی اقتصاد«داووس» می گوید: بحران کرونا نشان می دهد که ما باید سرمایه داری جهانی را از نو تعریف کنیم. و می گوید؛ اگر چنین نکنیم تغییر صورت خواهد گرفت؛ اما قهر آمیز. او می گوید؛بیماری همه گیر کرونا بار دیگر نشان داده که دوران زندگی نئولیبرالیسم در این شکل بسر آمده است. همچنین او می گوید؛ من یقین واثق دارم که باید سرمایه داری را دوباره تعریف کنیم و معتقد است که ما نه تنها باید سرمایه مالی، بلکه سرمایه اجتماعی،سرمایه طبیعی و سرمایه انسانی را نیز در نظر بگیریم.چرا که اکنون ما با نسل جوانی روبرو هستیم که آگاهی بیشتری از پیامدهای منفی سرمایه داری و جهانی سازی دارد.«نقل به مضمون». نقل از سایت پیک نت« آینده ما»

2 وقتی راجع به غارت و چپاول نظام مستبد گذشته«پهلوی» در ایران صحبت می شود؛طرفداران سینه چاکش با منطق چارواداری و با قیاس های مع الفارق به توجیه و دفاع از غارت منابع ملی توسط دست اندرکاران نظام مستبد گذشته و اعوان وانصار شان روی می آورند. چرا که یا با قائل شدن یک چهره فرا انسانی و فراملی و یا چهره کاریزمایی برای شاه و اعوان و انصارش مبادرت می کنند و یا با بیان اینکه چپاول و غارت شان در برابر چپاول و غارت آخوندها هیچ است برای عملکرد ضدملی و ضد مردمی آن توجیه می تراشند. در حقیقت اصل و نفس غارت را می پذیرند ولی  با سبک و سنگین کردن آن به توجیه آن روی می آورند. قطعا ملتی اگر نتواند با اتکای به حافظه تاریخی خویش برای همیشه بر عناصر غارت و چپاول خط بطلان بکشد؛ قادر به زدودن استبداد و توتالیتاریسم اقتصادی، اجتماعی و سیاسی برای ساختن جامعه ای مرفه و انسانی نخواهد بود.  بسیار کسانی که مترصد فرصت اند تا بعد از حکومت آخوندیسم در ایران دست در حلقومشان کرده و غارت و چپاول را بیرون بکشند؛ با تلاشی دو چندان برای تطهیر حلقوم مبارک چپاولگران  نظام گذشته که اکنون دوباره داعیه حکومت و سلطنت دارند؛ برای بهتر و بیشتر چپاول منابع ملی گام بر می دارند. مسلما ایران فردا اگر با این تفکر و روحیه بخواهد همراه شود؛ هرگز طعم آزادی و آبادی را نخواهد چشید.

                                    سطح و شطح                                                     

 روال کمال بر واکنش مناسب آدمی در برابر تاثیرات مداوم محیطی برای درک و شناخت ناشناخته ها  وندانسته هایی می باشد که آدمی را در چنگال جهالت و حماقت از یافتن راهی بسوی سعادت و نیکبختی بازداشته است. تعمیق اندیشه نیاز به عمق بخشیدن به نگاه و نظر پیرامون رویکردهای محیطی دارد که تحت تاثیر مداوم و مقاوم عناصر محیل و رذیل در روند معمول و مقبول خویش باز مانده است. توقف در سطح،عارضه شطح را که در خود ذهنیت دین باورانه را می پروراند؛ موجد بوده که دگماتیسم و قیاس های مع الفارق را در تبیین و تأویل رویدادهای محیطی با خود همراه می سازد. با تعمیق شطح جدال و جدل های کور و نابخردانه تمامی عرصه های فعالیت های انسانی را فرا گرفته و تعمق پیرامون رخدادهای محیطی در سطحی نگری و واپسگرایی ایده ای از رسالت و تعهدات اجتماعی و انسانی خویش باز می مانند.

ماندگاری سطح نتیجه رسوبات فکری و بقای سازمندی های نهادین اندیشه و عمل انسانی است که شطحیات را برای تطهیر و تکثیر اندیشه و باور بی هویت انسانی در گفتمان و در نگاه و نظر پیرامون رویدادهای اجتماعی عمومیت می بخشد.چرا که سطح نمود آشکار ایده آلیسم و ذهنیت گرایی محض بوده و با عوام گرایی و عامیانه نگری به فعل و انفعالات محیطی، از درک واقع و حقیقی رویکردهای اجتماعی فاصله گرفته و با توجیه و تاویلات شطحی خود را محق و موجه جلوه می دهد.بارزه های فکری که با ظاهری پسندیده و مفهوم و در مضمون و محتوا پلید و گمراه کننده می باشند. فرازی که امروز بسیاری را در چنبره نارسا و ناگویای خویش بسوی تعبیر و تفسیرات گنگ و مبهم به اسارت گرفته است.

شطح ظاهری ستیزه جو و عدالت محور را با خود دارد؛ ولی با توقف در سطح و رویه، از دیالکتیک مبارزاتی و رئالیسم حاکم بر روندهای واقع اجتماعی دور می شود.سطحی نگری با شطحی باوری دو بارزه مهم و اساسی دین باورانه و پندار بافانه پیرامون رویکردهای محیطی محسوب می شوند. یکی مروج عوام گرایی است و دیگری با نگاهی خصمانه و کینه توزانه صوری و جعلی به کج باوری ها و پلشتی های قدرت مسلط، به بازسازی صوری و ذهنی گذشته مبادرت می ورزد. روندی که بیان نامدرک تحول و تکامل را با خود داشته و یا تحول و تکامل را در مطلقیّت معنی و مفهوم تاریخی و اجتماعی خویش از بار درونی و زمانی اش تهی می سازد. بدین مضمون که با نگاه ایستا به تکامل تاریخی جامعه و انسان، ضمن نگاه انتزاعی به پدیده ها و رخدادهای محیطی، از مبارزه با بارزه های تکاملی متعدی به حیات انسان می پرهیزد. چرا که سطح و شطح را در هم آمیخته و ملغمه ای سطحی و روبنایی برای تقلید و تکفیر برای خود بنا می کند.

توقف بشریت در سطح و رویه که بر بستر ناهماهنگی و ناتوانی در جذب و هضم ره آوردهای تحول و تکامل دانش و فن نمود یافته است؛ تا کنون سابقه نداشته است. یکی از عارضه های مهم و اساسی توقف در سطح، تنوع و تکثر آرا و نظر پیرامون ایده و عمل واحدی است که با اتکای به شطحیات بسوی تفرقه و تضاد سوق یافته است. این گسست و پارگی روابط و مناسبات اجتماعی تا زمانی که اندیشه و عمل عمومی عمق و ژرفا نیابد؛ ترمیم نخواهد شد.هر کسی مبارزه با بنیان های ستم را آنگونه می یابد و عمل می کند که گذر روزمره زندگی اجتماعی به وی دیکته می کند؛ نه آنچه که الزام و نیاز کنونی جامعه و انسان می باشند. فرایندی که جز شکست و ناکامی ره آوردی نداشته و نخواهد داشت. چرا که مادیت دیالکتیکی مبارزات اجتماعی با آن همراه نیست.سطح و شطح فردیت فرد را در هویت جمعی جامعه برجسته ساخته است.چرا که خلاقیت،ابتکار و عمل مبارزاتی سطحی در پس خلاقیت و ابتکار دم افزون آفرینش های مادی«ابزار و تکنیک»دچار یک خلای فکری و ایده ای گردیده که برای خروج از بن بست های آن، فردیت را جایگزین درک جمعی مبارزه برای پیروزی بر استبداد و سلطه اقتصادی و اجتماعی در مجاری متکاثر فکری و عملی  کرده است.براین اساس است که قدرت انسجام و همسانی مبارزاتی در تکثر و تنافر گفتار و کردار از واقع گرایی و حقایق مسلم و بارز حیات انسان ها فاصله گرفته است.

نفاق و شقاق در تعاملات اجتماعی نیز محصول توقف در سطح و عدم درک عمق و ژرفایی است که بنیان های مادی حیات اجتماعی بر آنها استوار می باشند.و شطحیات نیز با اتکای به این درک و فهم روبنایی و ناقص، به سترون سازی مبارزات اجتماعی روی آورده اند.چرا که شطحیات برای زدایش باورهای کهنه و مطرود نمی رزمند؛ بلکه موجودیت موجود سازوکارهای اقتصادی، اجتماعی و سیاسی حاکم را با موضع گیری های سطحی و بی رمق گذشته مشروعیت می بخشند.برای تعمیق رزم بی امان امروز در برابر استبداد و توتالیتاریسم اقتصادی و سیاسی، مبارزان نیازمند اندیشه علمی اندیشمندان گذشته با گرایش به تحول و تکامل کنونی و الزام و نیاز آنها می باشند.در حقیقت جامعه های انسانی نیازمند باز آفرینی اندیشه و اندیشمندان نوینی هستند که با الهام از رزم آوران گذشته، نیازهای نوین را دریابند؛ و برای تحقق آنها مبارزات اجتماعی را سازمان دهند.

سطح و شطح مکمل هم در حفظ و ترمیم بنیان های فرتوت و فرسودۀ ایده و عمل می باشند.چرا که سطح توقفگاه ایستارهای گذشته و تکرار مکررات است؛ و شطح با تخالف صوری و مجازی با روندهای نامتعارف اجتماعی، به توجیه و تعبیرهای ناواقع و حقیقت گریز روی آورده که به تقویت و ترمیم بنیان های ترک خورده و معیوب سازه های حاکم مبادرت می ورزد. آنچه که مبارزه با بنیان های ستم و استبداد را از ستیزندگی و توفندگی دور ساخته و می سازد؛ همانا همسویی و هم خویی با سطح و شطح در اتخاذ مشی و مرام مبارزاتی می باشد. سترون سازی جنبش های اجتماعی ناشی از گرفتار آمدن در دام حیل و قیل قدرت و ثروت اجتماعی است که با دلمشغولی های کاذب وفریبندگی مجازی دستاوردهای تکنیکی، از تعمیق اندیشه برای تعمیم آگاهی های واقعی و تکمیل کمیت های مطلوب برای یک دگرگونی بنیادی و اساسی جلوگیری می نمایند. هذیان گویی های روشنفکرانه و هیجان زدگی های کودکانه در برابر بارزه های هویتی تحول و تکامل که امروز در عرصه های مبارزات عمومی در برابر استبداد اقتصادی، اجتماعی و سیاسی تمامی فضاهای مجازی و حقیقی را پر کرده است؛ محصول درک کاذب و فهم وارونه از چرایی و چگونگی گذر کنونی حیات اقتصادی و اجتماعی جامعه های انسانی می باشد. وقتی آدمی در سطح متوقف می شود؛ بارزه های شعوری و فهم مفهومی پیرامون رویکردهای محیطی از نمودهای ذاتگرایانۀ تحول و تکامل تبعیت نکرده؛ و مرزبندی بین صور انقلابی و یا ارتجاعی را مخدوش می سازد.و مسلما برای توجیه و تعبیرات فاقد مشروعیت علمی و عینی از شطحیات بهره جسته و به تعبیر و تبیین صوری و بی ریشه خود مشروعیت کاذب انقلابی اعطا می کند.

رکود فکری بارزه های شهودی درونگرایانه زیست جمعی است که امیال و اقوال را در سکوت و رخوت آموزه ها و آمیزه های کاذب و دروغین سلطه و قدرت و ثروت بسوی خودباوری و خودشیفتگی مفرط سوق داده است که تکثر و تنوع را برای سازگاری و هم آوایی با روندهای جاری و ساری در خود جای داده است. فرایندی که در پس شطحیات به توجیه و تاویل جنایات و کثافات توتالیتاریسم اقتصادی و سیاسی روی آورده ویا با موضع گیری های منفعلانه و خود محورانه حمله ها و حربه های مبارزاتی را در برابر یورش سبعانه و دهشت و وحشت قدرت های شیطانی و بحران زده؛ خلع سلاح می سازند.خرافه های مذهبی و حاکمیت سیاسی آن در پس ناتوانی های ذاتی خویش، اندیشه و انسان را با تحدید، قتل نفس و دهشت و وحشت ،سرکوب ومنکوب ساخته و توتالیتاریسم اقتصادی و سیاسی برای ترمیم و تحکیم بنیان های در شرف فروپاشی، جهان را با ابزار مخوف و انهدامی خویش، در خوف و وحشت مداوم و مشغله های ذهنی و خرافی ، از یافتن راهی به روشنایی باز داشته اند. و در این میان مدعیان مبارزه و مجادله در پس رکود و جمود فکری و توقف در ایستارهای گذشته، می گویند و می شورند بدون بار زمانی لازم و محمل انسانی دانا و عاقل. شور و هیجان بی پشتوانه ای که در بستر زمان ناواقع، عقیم شده و به دست فراموشی سپرده شده است.این سطحی نگری و شطحی بافی ها چنان در تار و پود جامعه و انسان های مسحور و مبهوت غنا یافته که همگان را از قدرت تامل و تفکر تهی ساخته است.در پس این بهت و حیرت، عوام گرایی تقویت شده و زودباوری و خوش باوری های زودگذر و هیجانی و فراموش کاری های ممتد و طولانی تاریخی جامعه را فرا گرفته؛ و بسترهای بزه و جنایات روزافزون را تقویت کرده است. فرایندی که تلاش می ورزد با دروغ و ریا و فریب خود را استمرار بخشد.

دروغ و نسیان که از فهم نازل و درک ناقص از چرایی و چگونگی رویکردهای محیطی برخاسته؛ پتانسیل و توان آدمی را در بیهوده کاری و هرزروی های تئوری و پراتیک از پرداختن به شداید و مشکلات جامعه و انسان باز داشته است. دروغ زاویه نگاه را تخریب و شک و گمان را تقویت می کند.جانمایه دروغ در ضعف و ناتوانی و گریز از خرد و تعقل نهفته است که در تنگناهای ایده ای بسوی شقاوت و جنایت هدایت می شوند. دروغ ها یکدیگر را تقویت می کنند؛و به عامل پوششی رسانه ای مبدل می شوند تا افکار عمومی را در جهت خواست و نیاز جنایتکاران و فاجعه آفرینان جامعه های انسانی هدایت کنند. پس هر چه قدر جامعه و انسان در دگم و تحجر ایده ای فرو خسبند؛ ابعاد و دامنه دروغ وسیع تر و عمومی تر نمود یافته و بسترهای جرم و بزه را در جامعه توسعه بیشتری می بخشند. نسیان یکی از عارضه های حاد جامعه های دروغ پذیر و دروغگو می باشد که امکان تداوم و تعمیق تعقیب،ترهیب و تهدید را فراهم می سازد. در نسیان شایقه ها و بارقه های زیست تابعی و فرمانبری از یک قدرت کاریزمایی که از نمودهای شاخص عوام گرایی می باشد؛ وجود دارند.بارزترین نمودهای آن در حاکمیت مستبد دینی مشاهده می شود که در پس دروغ و فریب و نسیان توده ها، مخوف ترین و جنایتکارانه ترین اعمال نا انسانی و ضد بشری را برای تداوم حیات رو به زوال خویش بکار می گیرند.

از بارزه های دیگر سطحی نگری و شطحی گرایی تجرید و انتزاع پدیده های محیطی و ناتوان از درک  علّی تاثیرات متقابل عناصر متکاثر محیطی در تغییر و تحولات و دگرگونی مداوم جامعه و انسان می باشد. این فرایند ضمن توسعه دامنه پندارگرایی و ذهنی بافی های متحجرانه، بی ثباتی و ناپایداری رای و نظر و اقدام و عمل انسانی را فزونی بخشیده است. اینکه تمامی تبیین و تحلیل ها و پیش بینی ها پیرامون تحولات اقتصادی اجتماعی به در بسته خورده و از وقوع و بروز باز می مانند؛ ناشی از خلاء اندیشه ورزی دیالکتیکی است که تاثیرات عناصر متکاثر داخلی و خارجی را در شکل گیری تغییر و تحول مورد لزوم نادیده می انگارند. جهان ارتباطی کنونی دنیای به هم پیوسته و در هم تنیده ای است که تغییرات و تاثیرات در آن دم افزون و از پیچیدگی و درون زایی خاصی برخوردار است که با نگاه سطحی و روبنایی حاکم کنونی قابل کاویدن و تبیین و تحلیل واقع و حقیقی نمی باشند. براین اساس است که توجیه و تاویلات و پرگویی های بلاهت گون تمامی فضای بحث و تبادل نظر را انباشته است.تظاهرات خوش باورانه در پس تکرار مکرر بیان و نظر، تلاش برای یافتن مصداق های کنونی  در آرا و نظرات گذشتگان،پیش بینی ها و  تجزیه تحلیل های فاقد پشتوانه مادی و عینی، تلاش برای تکیه بر برخی از نماد و نمودهای گذشته تاریخی که امروز هیچگونه محمل و مبنایی برای بروز و ظهور آنها وجود ندارد،شخصیت سازی و اصالت پروری های کاذب با تکیه بر امکانات دنیای مجازی برای پرکردن خلاهای حاصل از ناکامی های مداوم، حبس شدن در قالب های فکری گذشته و ابرام و اصرار بر آن ها برای  اهداف مبارزاتی و... همگی بیانی از توقف در سطح و از نگاه تجریدی و انتزاعی پدیده های محیطی نشئت می گیرند. دنیای درونگرایی دنیای منتزع و مجرد از روندهای بهنگام و حاکم کنونی است که اکنون  بصورت پدیده ای غالب در اندیشه و عمل اندیشه ورزان خود را نشان می دهد.1

نتیجه اینکه: کمال اندیشه در تعامل بهینه و مطلوب آدمی با انسان، جامعه و طبیعت نهفته است. تعاملی که بتواند اندیشه و عمل انسانی را عمق و ژرفا بخشیده؛ و از سطحی نگری که فهم ذات گرایانه تحول و تکامل را در نمودهای درونگرایانۀ پندار و توهم هدایت می کند؛ فاصله گیرد. چرا که توقف در سطح، فعلیت رفتار و کردار آدمی را از بالقوگی بازداشته؛ و شطحیات را برای توجیه و تاویل روندهای نامتعارف تعاملات اجتماعی بکار می گیرد. شطح بروز صوری و کاذب تخالف و تضاد با روندهای نامتعارف اجتماعی است که با سطحی نگری همچون دین خویی و دین باوری تقویت شده و دامنه و اشکال مبارزاتی را  با نگاهی تک ساحتی و مجرد به عناصر و عوامل متشکله نابسامانی های اجتماعی، به بیراهه سوق داده است. روندی که سامانه های مبارزاتی را محدود و محصور و نفاق و شقاق عناصر درگیر در مبارزات را فزونی بخشیده است. در پس ضعف و ناتوانی نگاه سطحی به رویدادهای محیطی و شطحی بافی های توجیه گرایانه، دروغ و نسیان به عنوان عناصر تخریب و فریب و تنفیر و تکفیر رواج عام یافته و دامنه عوام گرایی و عامیانه نگری را توسعه بخشیده است. سلطه و استبداد اقتصادی و سیاسی با تکیه بر این روند نامتعارف به فرافکنی گام های جنایتکارانه و ضد بشری خود پرداخته و درتلاشی دائم و هادم برای ترمیم و تداوم حیات آسیب دیده شان تلاش می ورزند. تلاش بی وقفه ای که افکار و اذهان عمومی را در دلمشغولی های کاذب رها ساخته؛ تا با القاء و ابقای آگاهی های کاذب به حیات متعدی و معیوب خویش تداوم بخشند. توقف در سطح محصول گرایش به ایستارهای گذشته است که درک و نیاز کنونی جامعه های انسانی را برای  سازماندهی یک  مبارزه رهایی ساز و نتیجه بخش  از نظر دور داشته است. مسلما تا زمانی که اندیشه و عمل انسانی با استعانت از دستاوردهای گذشته، و با مدد ره آوردهای نوین دانش و تکنیک  عمق و ژرفا نیابد و با الزام و نیاز واقع و حقیقی کنونی همراه نگردد؛ مبارزه با پلیدی ها و پلشتی های سلطه و استبداد نیز در بن بست ها و ناکامی های مداوم جای خوش می نماید.

      اسماعیل  رضایی

          پاریس

    21/09/2020

1نمونه بارز و شفاف سطحی نگری و شطحی بافی  را می توان در بحث های آقای مزدک بامدادن به ویژه در بحث های کنونی ایشان با عنوان«بینش دینی در کنش سیاسی چپ»یافت. این شیوه بحث  کردن را کاملا می توان آن روی سکه آخوندیسم دانست. چرا که بحث ها کاملا انتزاعی و فاقد یک استدلال ریشه ای و چرایی برای روند های تعامل و تکامل اقتصادی اجتماعی می باشند. بحثی خشک و بی روحی که خود آقای بامدادان نیز با توجه به توجیه و تاویلات اش از دین، یک دیندار واقعی و کامل است. آنجایی که می گویند«جمهوری خواهی که ایشان بدان باورمند هستند؛ خیلی سرراست به آنجا که می خواهیم ما را می رساند» مطلق نگری به اندیشه و ایده ای که ایشان بدان باوردارند.

 

                           مجادله و مغالطه

                              (نقد و نظر)  

انسان ها در محاورات اجتماعی خویش، عموما از بارزه های هویتی و اصالتی خاص بهره می گیرند که یا از جایگاه و پایگاه خاص اجتماعی طبقاتی سخن می گویند و یا با تاثیرات فکری و فرهنگی کاذب قدرت مسلط به گفتمان و مجادله می نشینند.بر این اساس به ورطه مغالطه، مبالغه و روندهای کاذب و دروغین در غلطیده و با مقایسه های مع الفارق، عمق ناآگاهی و کینه توزی خویش را نسبت به اندیشه وباورهای علمی و انسانی بیان می دارند.این واکنش های فاقد اصالت و منطق گفتمان واقع و اصولی، اصولا از تحجر و واپسگرایی ایده ای بر خاسته؛ ویا در پس روایت و حکایت های دوران گذشته تاریخی، از بار واقع رویکردهای محیطی فاصله گرفته است.براین اساس همچون واعظان و موعظه گران متحجر دینی به تخریب و تضعیف اندیشه رهایی بخش و دورانساز با درک ناواقع از علل شکست و ناکامی های گذشته پرداخته و برای روندهای بیمارگون و آلترناتیو آن مفری می جویند.

اغراض شخصی یا گروهی اصولا از ندانستن و یا از مصالح و منافع خاصی پیروی می کنند که آموزه های دروغین و کاذب محیطی را که انعکاسی از بارزه های شاخص و رذیلانه ثروت و قدرت و همچنین خرافه ها و گزافه های دینی می باشند؛پژواک می دهند. اصولا کسی که نداند؛ قطعا تاویل و تعبیر هایش از موضوعات به ویژه علمی در پس بدفهمی ها و کج فهمی ها بسوی مباحث پنداری و اختلاط و امتزاج مفاهیم و مضامینی سوق می یابند که بدترین عارضه بیمارگون مناسبات اجتماعی را در خود می پرورانند.این فرایند مرضی، حاصل تحریک مداوم و مزمن ایستارهای گذشته است که استمرار و تداوم آن به عادت های مرضی خاصی مبدل شده که امکان مهار روندهای ناواقع و مخرب و همچنین جایگزینی های نوین و مورد لزوم را با موانع جدی روبرو ساخته است. زیرا توقف در سازه های فکری گذشته و الگوپذیری و الگوگیری از آن ها برای انطباق و اتصال با فراز و فرودهای کنونی جامعه های انسانی، تفکر و اندیشه ورزی را در تحجر و ناهمسانی نظر و عمل تحلیل برده و محتوا و مضامین را فدای فرم و شکل ساخته است.براین اساس است که برخی ها با توقف در بارزه های فکری شکلی و فرمی، سازوکارهای فکری علمی را با پندارهای خرافه گون در هم می ریزند؛ و به نتیجه فاجعه باری می رسند که بر تباهی و روندهای رذیلانه حاکم کنونی سایه افکنده است. کسی یا کسانی که با یک مقایسه کوته بینانه و بی هویت خویش بین مذهب تشیع و کمونیسم با نگاهی فرمالیستی در تلاشی بی فرجام و پندار گون تشابهاتی را جستجو کرده؛ تا در اهتمامی  آگاهانه یا ناآگاهانه تداوم حیات متحجر و دگماتیسم دینی را ممکن سازند.این نوعی غایت گرایی دینی است که تمامی غایت های ممکن و ناممکن را در یک قالب متحجرانه و به نفع خود رقم می زند.1 فاجعه بار است که انسان قدرت برون رفت از کوته فکری های باریک و تاریک را نداشته باشد.

افول فکری با پندارها و توهمات خرافه گون پیوند دارد. چرا که اصولا و عموما با القائات و اکتسابات فکری گذشته اقناع می شود و رضامندی خویش را در بارزه های فکری اعصار کهن تاریخی جستجو می کند.کسانی که تلاش می ورزند روندهای مرضی کنونی را با انطباق و الهام از اشعار و آثار ادبی اعصار کهن تاریخی درمان نمایند؛ مسلما قادر به پیوند مبتذلانه و غرض ورزانه و کینه توزانه بین مذهب تشیع و کمونیسم خواهند بود.زیرا توقف در سازه های فکری گذشته نگاه عامیانه و عوامانه به گذر حیات را مروج است؛ و از روند تحول و تکامل جامعه و انسان فاصله می گیرد.فاجعه های کنونی جامعه استبداد زده دینی در ایران محصول چنین اندیشه و اندیشیدن است که رضامندی دگم اندیشان و خرافه زده های فکری را با خود دارد. غایت گرایی در مذهب تشیع یک غایت گرایی پنداری و خرافی است که بر دروغ و فریب و برای گذر از تنگناهای ایده ای و ناتوانی های درونی و ذاتی مذهب تشیع بنا شده و با خشونت و قساوت موهن و بیرحمانه دینی پیوند دارد. در حالی که کمونیسم نه به عنوان غایت و پایان یک اندیشه و یا باور انسانی که تکمیل و کمال یک فورماسیون نوین اقتصادی اجتماعی است که زایده های فکری و نهادی فورماسیون نظام سلطه سرمایه را زدوده و با یک همزیستی مسالمت آمیز و درک عمیق و تعمیم یافته متقابل انسانی برای یک زیستی متعادل و متکامل انسانی شکل می گیرد. ایده انسانی که نه بر دروغ و ریا و فریب استوار است و نه خرافه ها و بدعت های فاجعه بار مذهبی را در خود جای داده است. بلکه بر آگاهی و دانایی انسانها بنا شده و تمامی مراحل اداره امور اجتماعی در درک و فهم به واقع انسانی از حشو و زواید کنونی اکتسابات رذیلانه به دور می باشند. بنابراین، چنین اندیشه رهایی بخش را پایانی نیست و غایتی برای آن نمی توان متصور بود؛ چونکه همواره در حال شدن و گشتن برای بهتر و انسانی تر شدن زیست عمومی می باشد. حال برای برخی این ایده آل زیست انسانی در مخیله بیمار و کم ظرفیت شان نمی گنجد و قابل هضم نیست؛ برمی گردد به اندیشه نهادین بیمارگونی که آن ها را در خود فرو بلعیده است.

هر سرانجامی غایت نیست و هر غایتی را نتیجه و پایانی رقم نمی زند. کمونیسم سرانجامی نیست که غایت یک باور و ایده انسانی را با خود داشته باشد. بلکه از بطن درک و فهم انسان ها و زدایش آگاهی های کاذب محصول پلشتی ها و پلیدی های اکتساب و امتیاز کنونی بر می خیزد و راهنمای عمل انسان ها برای یک زیست به واقع انسانی می شود. و اما تا رسیدن به کمونیسم فرسنگ ها فاصله است و زمان طولانی را  با خود دارد. مسلما هر چه قدر زدایش آگاهی های کاذب که عمال سرمایه و مروجین و مبلغین دینی برای فریب و توهم توده ها جهت تداوم حیات متعدی شان به زیست اجتماعی آن را بکار می گیرند؛ برای نهادینه شدن آگاهی های واقعی بیشتر و گسترده تر باشد؛ مسلما دستیابی به آرمان های انسانی همچون کمونیسم سهل تر و زودتر خواهد بود. بشریت هنوز در بن بست های دهشت و وحشت حاکمیت زر و زور محصول واپس گرایی و تحجر اندیشه و عمل گرفتار آمده؛ و انسان ها نیز تحت القائات کاذب و دروغین آن به تمکین و تسلیم سر فرود آورده اند. اگر چه این روند را که مرگ و نیستی را در بطن خود می پروراند؛ دوامی چندان نیست؛ ولی شکل گیری بسترهای نوین متعادل و متکامل نیازمند بصیرت و شور و شعور خاصی است که متاسفانه اکنون در کجراهه های زیست عمومی از درک واقع و حقیقی بازمانده است.

همواره در بزنگاه رشد و صعود ارزش های چپ در میان توده ها و جامعه های انسانی، به دلیل ضعف و نقصان بنیادین سازه های مسلط برای پاسخگویی به الزام و نیاز جامعه های انسانی، بسیج همه جانبه ای از میان جریان های متکاثر فکری و کنشگران مغفول اجتماعی برای تضعیف و تخریب چهره انسانی آن آغاز می شود. زیرا راهنمای فکری شان، القائات کاذبی است که سازه های مسلط فکری و معیشتی حاکم بر آنها تاکید می ورزند؛ نه خردورزی و پویش های خودی برای درک و فهم علل و عواملی که در رویکردهای محیطی وجود دارند. اندیشه بی ریشه، چپ را بی ریشه می پندارد؛ چرا که با ریشه های فاسد و تبه کارانه حاکم ارضاء و اقناع می شود. کنشگر بی ریشه نیز از همه چیز و همه کس نفرت داشته و از ریشه رو به تعمیق و گسترش چپ نیز هراسان است و با بی ریشه قلمداد کردن آن ، برای خود آرامش و آسایش می جوید. ولی انسان اندیشه ورز و آگاهی های روزافزون حاصل تحول و تکامل دانش و تکنیک، بر تمامی این لفاظی ها و بیهوده گویی ها خط بطلان کشیده و راهی به روشنایی می گشاید. روندی که آغاز شده و تا استقرار بنیان های سازه ای انسانی تر و مطلوب تر از پای نخواهد نشست.

تشابهات فرمالیستی اصولا با معلول ها و ضعف و خلجان هایشان دست به گریبانند و از علتها و چرایی و چگونگی آن که نیازمند اندیشه ورزی پیرامون رویکردهای محیطی است؛ به دلیل جایگاه منفعتی و پایگاه اجتماعی و همچنین عادات و   سنن نهادین می گریزند. چرا که بیان معلول ها از یک طرف به عنوان یک محرک احساسی و عاطفی یک مقبولیت کاذب عامه را با خود حمل می کند و از طرف دیگر، چون عوامل بنیادین و اصلی مغفول واقع شده و مشخص نیست؛ مسئولیت گریزی فرد را توجیه و سطحی نگری و بی کنشی را مشوق است. براین اساس فرد با رویدادهای روزمره گذر حیات همراه می شود و دورنمای مطمئن و امید بخش را در نمی یابد. مخدوش بودن مرزبندی بین کهنه و نو که همواره مورد نزاع کنشگران اجتماعی می باشند؛ ریشه در بیان معلول ها و ناتوان از درک علّی رویدادهای محیطی دارند. قیاس های مع الفارق نیز حول محور معلول ها شکل می گیرند؛ و علت ها را از درک و فهم عامه دور می سازند. ضمن اینکه معلول ها  با تجرید و انتزاع پدیده ها همراه بوده و با جدل دیالکتیکی برای فهم و شناخت درونی و مضمونی رویدادهای محیطی بیگانه می باشند.

قلمرو اندیشه و پویش های فکری با قیاس های مع الفارق و درک معلولی رخدادهای محیطی، بسوی پندار و توهم و رشد بیمارگون الگوهای ذهنی و دینی هدایت می شوند. چرا که اصولا معلول ها از گذشته تغذیه می شوند و با واپس گرایی به تبیین و تحلیل های روندهای حال می نشینند. بنابراین هر چه قدر جامعه در تشبیهات ایده ای نامتجانس و فرمالیستی فرو خسبد؛ دین و پندارهای ایده ای از جایگاه غنی و مقاومی برخوردار می باشند. خرافه های دینی، فقر فرهنگی و حیات مادی ناپایدار و بی ثبات، از بی ثباتی و بی هویتی ایده و عملی حکایت دارند که تحت تاثیر القائات کاذب سلطه و استبداد با اتکا به ره آوردهای دانش و تکنیک، بسوی قالب های فکری خاصی هدایت شده اند که با توقف در سطح و رویه از درک علّی روندهای نامتعارف و مخرب پدیده های محیطی فاصله گرفته اند. عدم درک علّی، مبارزات را نیز در چرخه بسته و محدود و تکراری معلولیت فکری و نظری ،از تاثیر موثر و پیشبرد اهداف و آرمان های مبارزاتی دور ساخته است. این چنین است که بیهوده گویی و بلاهت گویی عرصه تاخت و تاز عناصر بدفهم و کج فهمی گردیده که با اقدام و عمل نابخردانه خویش، پراکندگی و تفرقه و تضاد را در مبارزه با استبداد و دیکتاتوری سیاست و سرمایه در صفوف مبارزین موجد شده اند.

و اما این تنها پندار گرایان و یا نگاه عوامانه نیست که معلول ها را به جای علت ها می نشانند و از واقع گرایی و حقیقت پژوهی فاصله می گیرند. بلکه نیروهای مترقی و بویژه چپ ها نیز در بزنگاه های خاص مبارزاتی با قیاس های مع الفارق دچار خطاهای استراتژیک و مهلکی شده اند که اکنون به ابزار تبلیغاتی فرصت طلبان و ناآگاهان و جوسازان وابسته به حاکمیت ثروت و قدرت مبدل شده است. نیروهایی که نه نقدی اساسی و اصولی از عملکرد گذشته خود برای تنویر افکار توده ها داشته اند و نه بطور واقع و قاطع به اصلاح و تغییر مشی مبارزاتی خویش با یک مرزبندی دقیق و عمیق طبقاتی با واپسگرایان و خرافه های دینی اقدام نموده اند. با نگاه فرمالیستی به تشابهات اهداف مبارزاتی چون مبارزه ضد امپریالیستی با تحجر و استبداد دینی همراه شدن، از بارزه های انحراف و بواقع انصراف از نگاه علمی و عینی و درغلتیدن در دام تبه کاری های دینی و آلودن ایده علمی و رهایی بخش به ریب و ریا و تخریب و ترهیب حاکمیت دینی، می باشد.حاکمیت دینی با اتکای به قواعد و قوانین عهد عتیق و باورهای فرتوت و فرسوده فقهی و شریعتی هرگز قادر به مبارزه اصولی و الزامی با بنیان های ستم سرمایه نبوده و نخواهد بود. این قیاس های بی اساس و تشابهات بی پایه امروز مبارزات نیروهای چپ را با موانع جدی روبرو ساخته  و بی اعتمادی بخش بزرگی از نیروهای مردمی را در برداشته است. چرا که پذیرش هژمونی حاکمیت دینی تحت هر شرایطی یعنی زیرپا نهادن هر گونه عقلانیت و خردمندی که لازمه تعامل و تکامل جامعه و انسان می باشند. زیرا مبارزه مذهب با سیاست های تبهکارانه حاکمیت سرمایه،یک مبارزه ایده ای و عقیدتی محض بوده؛ نه ساختاری و تغییر در بنیان های ساختی آن برای یک دنیای بهتر و مطلوب تر.

نتیجه اینکه: بارزه های فکری و اندیشه ورزی انسان ها، بیان تاثیرات محیطی و جایگاه و پایگاه اجتماعی است که در محاورات و مجادلات زیست متعامل تجلی می یابند. بدفهمی و کج فهمی و همچنین ندانستن علل رویکردهای محیطی، روند بیمارگونی را در مناسبات اجتماعی شکل داده که جامعه را از واقع بینی و حقیقت پژوهی دور می سازد. قیاس های مع الفارق و تشابهات ذهنی و پنداری از روند های مرضی است که بسیاری را در کجراهه های دریافت های محیطی، از بهسازی و بهیابی مناسبات اجتماعی باز داشته است.فرایندی که در پیوند با واپسگرایی ایده ای، بسوی احیای مناسبات عامیانه و عوامانه، مضمون و محتوا را فدای شکل و فرم ساخته است. این نگاه فرمالیستی با توقف در سطح و رویه، ناتوان از درک علّی پدیده ها در سطح معلول ها متوقف شده؛ و با تهییج و تحریک احساسی و عاطفی، سطحی نگری و گذر روزمرگی زیست اجتماعی را موجب شده که مسئولیت گریزی و بی تفاوتی در برابر رویدادهای محیطی را اشاعه داده است. این قیاس های بیمار گون است که برخی ها را به تشابهات ذهنی و پنداری کمونیسم با مذهب تشیع هدایت کرده و مبارزین چپ را با یک قیاس فرتوت نظری ایده ای یعنی مبارزه ضدامپریالیستی، به همکاری با حاکمیت تحجر و استبداد دینی تشجیع نموده است. یکی چون قدرت درک و هضم تکامل اجتماعی و انسانی را ندارد؛ آگاهانه یا ناآگاهانه، غرض ورزانه و یا کینه توزانه ایده متعالی کمونیسم را با ترازوی ریب و ریا و سبعیت و دهشت مذهب تشیع وزن می کند و دیگری در تب و تاب مبارزات ضد کاپیتالیستی خویش ، خرد و تعقل را در پس تحجر و تفکر عهد جاهلیت  دینی وا می نهد. در حقیقت هر دو آب به آسیاب دشمن ریخته و توده ها را مایوس و ناامید و بی پشتوانه در کوران مبارزات رها ساخته اند. نبود آلترناتیو غنی و قوی محصول این روند نامتعارف و نامتعادل است که بی اعتمادی توده ها را نسبت به موضع گیری ها و تاکتیک های مبارزاتی فراهم نموده است. مسلما این روند مرضی با نقد صادق از گذشته و اتخاذ مشی مبارزاتی اصولی و مطلوب قادر است اعتماد توده ها را برای یک مبارزه سرنوشت ساز جلب نماید.

         اسماعیل   رضایی

            پاریس

      18/08/2020

1 اخیرا آقای مزدک بامدادان در یک بحث سطحی، بی رمق و فرمالیستی، به مقایسه مذهب تشیع و کمونیسم مبادرت کرده که اوج ابتذال فکری و نظری را به نمایش گذاشته است.به زعم آقای بامدادان غایت مذهب تشیع یعنی ظهور امام زمان برای گسترش به اصطلاح عدل و داد در سراسر گیتی، با کمونیسم به عنوان سرانجام ایده چپ و مروج عدالت و برابری شباهت دارد.

                              امنیت و عدالت

 

دگرگونی های اجتماعی و توسعه ابعاد انسانی در پیوند با نمودهای نوین تحول و تکامل، روابط و مناسباتی را نهادینه ساخت که نوع نگاه و انتظارات انسانی را برای زیستی متفاوت و متناسب متحول ساخت. مادیت حیات انسانی و سازه های متناسب با آن همواره نیاز و الزام واقع انسانی را در پس توجیه و تعبیرهای مصلحتی و منفعتی از حیّز انتفاع باز داشته است. انسان ها با دریغ داشتن زندگی بهینه از یکدیگر بسیاری از مولفه های زیست جمعی ازجمله امنیت و عدالت را خدشه دار ساخته و موجبات تعدی به حریم  عمومی آن را فراهم نمودند. انسان ها در میان مجموعه ای از فاکتورهای تعاملات اجتماعی خویش، همراه با القائات کاذب عوامل سلطه گر، عدالت و امنیت را در باریکه راه اخلاقی با گرایش به ارضای تمایلات پست و دنی وانهاده اند. در بررسی موضوع عدالت و آزادی و امنیت،مفهوم امنیت عموما بعد از آزادی و عدالت و یا در حاشیه قرار گرفته است.

عدالت استیفای حقوق انسانی است که در پس اکتساب و امتیاز محیطی از بروز و ظهور ناب خویش باز مانده است. و آزادی مفهوم رهاشدگی آدمی از قیدو بندهای طبیعی اجتماعی است که ناتوانی آدمی در دفع و رفع ضرورت های طبیعی و اجتماعی و همچنین خصایل رذیلانه از انسان ها دریغ شده است. و اما امنیت قادر است به حراست از این نعماتی بپردازد که با مبارزه و از خود گذشتگی انسان های آگاه و بصیر بدان دست می یازند. بنابراین امنیت از مولفه ای اساسی عناصر بهینه زیست اجتماعی و انسانی می باشد. فراگرد فقر بر بستر ناامنی های اقتصادی و فزونی روزافزون فشار و تعدی به حریم امن انسانی در جامعه، محصول ناتوانی چرخه قدرت در تامین و تضمین امنیت لازم برای زیست بهینه است. امنیت چرخه قدرت را از تعرض به منافع عمومی بازداشته و فراگرد فقر را از چرخه تبعیض و تحمیل قدرت مسلط مصونیت می بخشد. پس عدالت و آزادی بدون امنیت ایجابی و ارادی، فاقد بیان ارزشی و توان ترمیمی خود می باشند.

فقر بارزه های شهودی عدم امنیت بویژه در حوزۀ اقتصاد و نفهمی و بدفهمی روند های نامطلوب زیر سیطره چرخۀ قدرت سلطه و استبداد را تداعی می کند. ندرت و نایابی که بیان روشن ناامنی اقتصادی می باشد با خود فقر تعامل و گفتمان مخدوش را حمل می نماید که سنت و عادت را به عنوان ترمیم و تضمین روابط و مناسبات آسیب پذیر اقتصادی و اجتماعی، در خود می پروراند. چرا که سنت و عادت مروج نگاه عامیانه و همسو با سازوکارهای نهادین است که تداوم حیات چرخه قدرت معیوب را ممکن می سازند. براین سیاق است که عدالت و آزادی و دیگر مولفه های مطلوب زیست اجتماعی در پس ناامنی های اقتصادی بسوی ستم طبقاتی و استبداد حاکمیتی هدایت می شوند. هر چه قدر دامنۀ  ناامنی اقتصادی گسترده تر و عمیق تر باشد؛ بارزه های فکری و ایده ای تحمیلی و ناهنجاری های گروهی و خانوادگی، نمود وسیع تری می یابند. پس ناامنی تجلّی بدعت ها و عادت های سخت و ثقیلی است که فرد و جمع را در ناهنجاری های رفتاری و تعاملات پنداری به اسارت می گیرند.

نابرابری محصول تبعیض گونگی تعاملات انسانی و روابط و مناسبات اجتماعی است که از بطن آموزه های کاذب اکتسابات محیطی و تلقین و القای مناسبات طبقاتی برخاسته و به صورت نمودی عام، حیات زیست عمومی را در معرض هدم و حصر قرار داده است. نابرابری منشاء و موجد رقابت های هادم و حذفی در مناسبات اجتماعی می باشد که سبقت جویی و قدرت مداری را نهادینه ساخته است. نابرابری همچنین محصول ناامنی هایی است که مناسبات طبقاتی و رشد بیمارگون تقابل و تضاد های منفعتی و مصلحتی موجد آن شده است. پس ناامنی های طبیعی، اقتصادی و اجتماعی محصول رشد نامتعادل و نامتوازن سازه های مسلط است که بسیاری از مولفه های زیست اجتماعی از جمله عدالت و آزادی را تحت الشعاع خود قرار داده است. بنابراین برقراری عدالت و آزادی واقعی و دیگر مولفه های دموکراسی بدون تامین امنیت سازه ای و ساختاری برای تعادل و تطابق با نظم و نیاز جامعه و انسان امکانپذیر نیست. رسالت و شجاعت انسانی بایستی قبل از اندیشه و عمل به بنیان های امنیتی و حراستی از دستاوردهای طبیعی و اجتماعی خود بپردازند تا به یک توسعه پایدار و رشد بنیان های انسانی در روابط و مناسبات اقتصادی و اجتماعی نائل گردند. وگرنه تمام تلاش و اهتمام انسانی و مبارزات طبقاتی در عدم تعادل و نامتوازنی ابعاد اجتماعی و انسانی از حیّز انتفاع باز می مانند.

با جزمیّت تاریخی و درک ناقص از تحول و تکامل جامعه و انسان، امکان شناخت واقع چرایی و چگونگی گذر حیات اقتصادی اجتماعی با اما و اگرهای متکاثری همراه خواهد بود. و این راز بسیاری از بن بست ها و کجراهه هایی است که امروز در مبارزات و اتخاذ مشی مبارزاتی با تعدی و تجاوز نیروهای اهریمنی استبداد سرمایه و تحجر دینی کاملا مشهود است. چرا که در جزمیّت تاریخی و فهم ناقص از تحول و تکامل، نگاه عامیانه و سترونی عادات و سنن ، بر مشی مبارزاتی غالب شده؛ و جایگاه بسیاری از مولفه های حیات مطلوب و معقول اجتماعی از نظر دور می مانند. اینکه آلترناتیو کنونی چیست و چگونه بایستی روند ایمن و مطمئن را برای رسیدن به آزادی و عدالت پیمود؛ نیازمند درک صحیح و اتخاذ مشی اصولی مبارزاتی می باشد که شناخت روند کنونی تحول تاریخی سازه های مسلط امری الزامی است. گرفتار آمدن در تکرار مکررات گذشته تاریخی راه هرگونه درک تحولی و تکاملی جامعه و انسان را سد نموده و اشکال مبارزاتی را در کجراهه های درک و فهم ناقص از رویکردهای محیطی به بیراهه  هدایت کرده است. چرا که اصولا انسان زمانی که علت ها را در نیابد و یا چاره ای برای علت های مرضی نیابد؛ به ستایش از معلول ها مبادرت می کند. کاری که اخیرا آقای ژیژک 1 در یک ویدیوی کوتاه به دلیل نداشتن دورنمای روشن و واضح از روندهای ناهنجار کنونی به ستایش  از پویایی نظام سلطه سرمایه پرداخته و برای آلترناتیو آن استمداد می طلبد.2

نظام سلطه سرمایه مانع بنیادین تحقق عدالت و آزادی و همچنین تامین امنیت لازم برای حمایت و حراست از دستاوردهای انسانی برای زیستی مطلوب و بهینه می باشد. چرا که این نظام متعدی با سوء استفاده از پویایی اندیشه و عمل انسانی، روند هجمه و حمله به هویت و اصالت انسانی را هموار ساخته و می سازد. پس پویایی نظام سلطه سرمایه معلول پایایی و پویایی  ذاتی اندیشه و عمل انسان ها می باشد که تحت حاکمیت مرضی سیستم سرمایه از برونداد رویکردهای واقعی و حقیقی خویش دور شده اند. نظام سلطه سرمایه علت العلل تمامی روندهای بیمار گونی است که جامعه های انسانی را فراگرفته است. و چاره در تعدیل این روند معیوب برای بسترسازی ها و تدارک کمیت مطلوب در راستای تحقق ایده آل های سوسیالیزه کردن بنیان های مادی و معنوی جامعه های انسانی می باشد. روندی که با عملکرد تخریبی نظام سلطه سرمایه در جامعه و طبیعت آغاز شده و با اتخاذ تاکتیک های مناسب مبارزاتی می تواند آلترناتیو تعدیلی سیستم مرضی حاکم را ایجاد نماید. پس با ورود به اعماق تاریخ مبارزاتی توده ها و نقد واقع و حقیقی روندهای مرضی گذشته، می توان آلترناتیو مطلوب را یافت و با یک مبارزه مطلوب و محاسبه شده؛ در جهت تحقق آرمان های آن گام برداشت.

زمانی که ناامنی تمامی فضای زیست انسانی را فرا می گیرد و با اتکای به این ناامنی حمله و هجمه به منابع و منافع انسانی برای تشفی بیمارگون اکتساب و امتیاز و همچنین انباشت و تراکم بی بدیل ثروت و مکنت بر بستر تلاش و تکاپوی انسان های محروم و زحمتکش فرا می رسد؛ فردیت فرد در امواج خروشان و انهدامی رقابت های کور و فلج کننده؛ تمامی ابعاد زیست جمعی را فراگرفته و همگرایی و همگامی برای برون رفت از موانع و محدودیت های محیطی را با موانع جدی روبرو ساخته است. این روندی است که تحت حاکمیت نئولیبرالیسم بر مبارزات و مشی مبارزاتی توده ای  سایه افکنده و موجی از ناامنی و ناپایداری اقتصادی و اجتماعی را موجد شده است. در پس این ناامنی ها، عدالت و آزادی، فقر و نابسامانی های اقتصادی و اجتماعی در ابعادی گسترده و بی سابقه دامن گسترده و جامعه های انسانی را مستعد دگرگونی های سازه ای نموده است. تحقق این استعداد و کمیت مطلوب فراهم آمده برای یک دگرگونی ساختاری نیازمند درک و شناخت واقع حاکم بر رویکردهای مرحله کنونی گذر تاریخی جامعه و انسان می باشد.

امنیت اقتصادی شاخصی است که میتواند در تامین دیگر مولفه های الزامی و بهینه زیست جمعی نقش اصلی را بازی نماید. چرا که تامین معیشت و تضمین فردایی فارغ از دغدغه های مادی زیست اجتماعی، ضمن ایجاد فراغت های لازم برای بهاندیشی و اندیشه پیرامون رویکردهای محیطی، وابستگی برده گون انسان ها را نسبت به یکدیگر و ارزش های فائقه برمبنای پول و قدرت را تعدیل و بسیاری از جمله جامعه زنان را  در کشورهای عقب مانده و بویژه دین زده وارد مناسبات نوینی می نماید که بسیاری از عادات و سنن بازدارندۀ رشد و بالندگی، در پس بهاندیشی و آزاد اندیشی، تعدیل شده و جامعه ضمن بازیابی سلامت روحی و جسمی آسیب دیده  کنونی، از قدرت و توانایی های جامعه زنان که اکنون یا  فاقد استقلال اقتصادی بوده و یا در بهره مندی از دستاوردهای اقتصادی به صورت مساوی و یا برابر با تبعیض مواجه می باشند؛ بهره مند خواهد شد. پس امنیت اقتصادی و زدایش فقر مادی قادر است به اصلاح و بهبود فقر فرهنگی و اجتماعی منجر شده و بسترهای مناسبات انسانی و اصولی را برای زیستی بهینه تدارک ببیند. روندی که اکنون تحت حاکمیت قدرت و ثروت و تحجر و دگم اندیشی به ویژه دینی از نظر دور مانده است.

نتیجه اینکه: انسان ها در محاط ناامنی های متکاثر محیطی، ضمن دور ماندن از بسیاری از حقوق انسانی خویش از مولفه های زیست جمعی همچون عدالت و آزادی نیز بی بهره مانده اند. چرا که بانیان و باورمندان به عدالت و آزادی و یا دیگر مولفه های دموکراسی همواره از حلقه امنیتی برای حمایت و حراست از نمودهای الزامی زیست انسانی در روابط و مناسبات اجتماعی به دلیل فاصله طبقاتی و عادات نهادین اکتساب و امتیاز طفره رفته اند. ناامنی های محیطی محصول رشد نامتعادل و نامتوازن است که ازدل سازه های مسلط اقتصادی اجتماعی نمود یافته است. سازه هایی که بر بستر آموزه های کاذب اکتسابات محیطی، منشاء و موجد نابرابری های اجتماعی بوده که عدالت و آزادی را در پس ناامنی های محصول ثروت و قدرت ازحیّز انتفاع باز داشته است. نظام سلطه سرمایه مانع اصلی و اساسی تحقق عدالت و آزادی و همچنین ناامنی های مزمن و هادم برای دستاوردهای مبارزاتی توده ها می باشد. بنابراین بایستی با درک و شناخت علل و عوامل مرضی سازه های مسلط، اشکال مبارزاتی را برای شکل دهی آلترناتیو قوی و کارآمد سامان داد. با عدم شناخت مراحل گذر تاریخی نظام سلطه سرمایه و عدم نقد روشن و صریح از علل و عوامل ناکامی های مبارزاتی گذشته، امکان شکل دهی بنیان های مبارزاتی پویا و پایدار برای تامین و تضمین عدالت و آزادی و دیگر مولفه های زیست مطلوب اجتماعی مقدور نمی باشد. در این میان امنیت اقتصادی می تواند از یک شاکله ارزشی برتر و والاتری برخوردار باشد. زیر ضمن فروکاستن از دغدغه های زیست معمول و ایجاد فراغت های لازم  برای اندیشیدن پیرامون رویکردهای محیطی، قدرت و توانمندی های زنان را که اکنون زیر هجوم و یورش سنگین تبعیض و واپس گرایی و تحجر دینی از حیّز انتفاع بازمانده اند؛ برای شدن و ساختن بکار گرفت. بنابراین آلترناتیو روندهای مرضی کنونی از دل درک و شناخت علل و عوامل بیمارگون کنونی بایستی سر برآرد که نابسامانی های اقتصادی اجتماعی و فقر و فاقه روزافزون از برونداد فاجعه بار آن می باشد.

            اسماعیل    رضایی

                 پاریس

           04/08/2020 

1 آقای اسلاوی ژیژک اندیشمند و سیاستمدار اسلوونیایی است که خود را ضد کاپیتالیست می داند.

2 اخیرا آقای ژیژک بحثی را با ویدئویی در فضای مجازی مطرح کردند که بیان کامل بریدگی از گذشته و ناتوانی از اتخاذ مشی مناسب با ویژگی های کنونی می باشد. اینکه نظام سرمایه هنوز از پویایی و پایایی کافی برای ادامه حیات خویش برخوردار می باشد؛ امری بدیهی و روشنی است. اما اینکه در کدام مرحله از گذر تاریخی خویش بسر می برد و آلترناتیو و مشی مبارزاتی برای تحقق این آلترناتیو چگونه بایستی باشد امری است که نیروهای مترقی بویژه مبارزان چپ را به دلیل دلمشغولی های نمودهای گذشته مبارزاتی از درک آن عاجز ساخته است. آقای ژیژک مخالف کاپیتالیسم است ولی از شکستی که بلوک های به اصطلاح سوسیالیستی به عنوان جایگزین کاپیتالیسم متحمل شدند؛ دچار نوعی بریدگی و ناامیدی از گذشته و چشم انداز نامطمئن از آینده گردیده و خواهان راه های نوینی است که بتوانند به نوعی به اقناع توده ها و تحقق آرمان های اجتماعی منجر شوند. این امر ممکن نیست، مگر با گریز از تحجّر تاریخی و درک واقع روندهای کنونی مرحله گذر تاریخی نظام سلطه سرمایه برای اتخاذ مشی مناسب مبارزاتی و مطالباتی که راه آلترناتیو مطلوب و ممکن را هموار می کنند.