حکایت و روایت

عکس العمل انسان ها در برابر رویکردهای محیطی،کنش های فعال و منفعلانه ای است که از نوع نگاه به جایگاه اشغالی و وابستگی های طبقاتی شان  در نظام اجتماعی حکایت دارند.اندیشیدن آدمی پیرامون رخدادها و رویکردهای محیطی نیز حاکی از گرایشات وی به نوعی از باورها ی عام و خاصی است که وی را تشویق و تشجیع به اقدام و عملی می سازد که به ارضاع و اقنای وی در روابط و مناسبات اجتماعی منجر می شود.در این فرایند هرچه قدراز درک بنیادی و فهم سازه ای فعل و انفعالات اجتماعی فاصله می گیرد؛ به همان نسبت از تبیین و تحلیل رخدادها و رویدادها دور شده؛ و با روایت ها و حکایت های عادت گون خویش به قضاوت و داوری می نشیند. سبک و سیاقی که سطح و رویه را فدای عمق و محتوا می سازد که تحول و کمال جامعه و انسان برآن استوار می باشد. تاریخسازی و تاریخ انگاری با این توصیف و تفصیل های حکایتی و روایتی، عموما با حمایت و حضانت قدرت های مسلط همراه بوده؛ و در سویابی و جهت دهی افکار عمومی برای همراهی با این روند نامتعارف نقش بنیادین دارند. چرا که این شیوه اصولا علت ها را در پس معلول ها نادیده انگاشته و معلو لها نیز در پس ابهام و ایها م های شنیداری، گفتاری و کرداری ازبیان واقع روندهای محیطی فاصله می گیرند.

حکایت بارزه های فکری ساده انگارانه از وقایع و حوادث است که به تشبیه و تمثیل و یا توصیف و تکمیل تخیل عموما منفعل روی می آورد و روایت در بیان تخیلی برداشت ها و دریافت های انسانی از محیط، جامعه و دیگران مفهوم واقعی خود را پیدا می کند. اشاعه و تحکیم این نمودهای ساده انگارانه و تخیلی روند تحلیل و تبیین حوادث و دریافت های محیطی را در نیّات و ذهنیت توجیه گرانه تحلیل برده و ازدرک واقع و حقیقی آن ها فاصله می گیرد. همین ویژگی است که از تفکر و تخیل خلاق پیرامون دریافت های محیطی دور شده و اندیشه ورزی تحت تاثیر رخدادهای بیرونی بدلایل باور ساده انگارانۀ نهادین دریافت و برداشت اثرات محیطی به فراموشی سپرده می شود. براین سیاق تعمیق و تعمق اندیشه دیگران را برنتافته و بسوی حکایت و روایت های داستان گونه و تخیلی که خود را با واقعیت های محیطی همساز و همگون می نمایانند؛ روی می آورد. روایت ذهنیت آلوده و مغشوشی است که تلاش دارد در عالم واقع خود را حقیقی و موجه بپندارد.درحقیقت روایت و حکایت متاثر از یافته ها و داشته های گذشته بوده و تلاش دارند خود را با واقعیت های حاکم کنونی پیوند بزنند.چرا که درک گذشته بدلیل تداوم و تجربه ساده و سهل بوده و پیوند آن با حال نیز در سهولت ارضاع و اقنای دریافت ها و برداشت های آدمی تاثیر مستقیم دارد. بنابراین برخی ها که نمی توانند مثل آدمیزاد بخوانند و پیرامون نظرات دیگران اندیشه کنند؛ از همین ذهنیت ساده باورانه و سهل انگارانۀ رخدادهای زیست عمومی بهره می گیرند.

بنابراین، حکایت ها و روایت ها، داستان پردازی ها و افسانه سازی هایی است که با واقعیت های موجود همراه بوده و از حقایق زیست انسانی بسیار دور می باشند. دین زدگان نیز از همین ویژگی بهره می گیرند و تلاش دارند انباشته های ذهنی خویش را با واقعیت های حاکم همسو و همراه تلقی کنند. همانند سیاست ورزان و تاریخسازانی که تلاش دارند با جنجال و هیاهو و قلب حقایق، خود را در معرض داوری و تائید جامعه و انسان قرار دهند. متاسفانه این آلودگی و آشفتگی اندیشه و عمل در میان اندیشه ورزان مترقی و چپ نیز رواج عام یافته و روایت و حکایت پیرامون رویدادهای واقع محیطی، به امری غالب در تاویل و تفسیرهای آن ها مبدل شده است. در حکایت و روایت اصل فدای فرع و انتزاع بجای پیوند و ارتباطات تاثیر و موثر یکدیگر رخدادهای محیطی قرار گرفته و جامعه و انسان را در نمودهای بی بدیل ضعف و خلجان اندیشه و عمل، از شدن و گشتن واقعی و حقیقی دور می سازند. چرا که اصولا حکایت انباشته ار اغراق و گزافه گویی های فاقد اصل و اساسی است که با مدد روایت های گنگ و مبهم از درک و فهم واقع و حقیقی مسلط بر زیست عامه فاصله می گیرد.

در روایت عموما تخیل و تفعل بجای تعقل و تفکر می نشیند و حکایت ها پیرامون بافته های ذهنی، به امری راهبردی در تبادل و تبدیلات محیطی مبدل می شوند. در حکایت گزافه گویی و مبالغه بویژه در دین زدگی با چاشنی احساسی و عاطفی عامل بنیادین روابط و مناسبات اجتماعی را تشکیل می دهند و از درون آن روایت های کاذب و دروغینی سر بر می آورند که رفتار و کردار عمومی را در حیل و دغل از زیست مطلوب و درک معمول باز می دارند. غلبه این ویژگی ساده انگارانه و سهل باورانۀ روندهای اجتماعی انسانی، نگاه علمی و تبیین و تحلیل های علمی و عینی را در پس ذهنیت و پنداربافی های عامیانه از حیز انتفاع باز می دارد. روندی که خوش آیند سلطه و استبداد و دشمن منافع و مصالح عامه در فعل و انفعالات اجتماعی می باشد.چرا که در پس همین نگاه آلوده و آشفته بسترهای استبداد فراهم می آید و سلطه گران در پناه استبداد و استیصال به مصالح و منافع عامه یورش می برند. حکایت گویی و روایت پردازی در استبدادزدگی عموما به امر غالبی مبدل شده و آحاد جامعه بویژه کنشگران و فعالان مدنی را از فهم لازم و درک علّی رخدادهای محیطی دور می سازد. براین اساس داستان سرایی و روایت پردازی غلبه عام داشته و کنش و واکنش های اجتماعی نیز تحت تاثیر آن ها در چارچوب توصیف و تحریف محض متوقف می شوند. 

دریک جامعه استبداد زده  عموما روند عادت گون  داستان پردازی و روایت سازی غلبه داشته و جامعه را تحت تاثیر ذهنیت بیمار و آشفته از یافتن راهی بسوی فلاح و رستگاری باز می دارد. چرا که تحت حاکمیت استبداد و سلطه مفاهیم و مضامین اصلی و اساسی اجتماعی در بوته اجمال و یا با بیان ناقص و ناقض خویش از جایگاه واقع و حقیقی شان دور می گردند.  همین فرایند است که تقلید و کپی برداری از دیگران برای رفع موانع زیستی و مبارزاتی به امری رایج و عام، تمامی عرصه های فعل و انفعالات اجتماعی را فراگرفته و آلویت های جامعه تحت تاثیر آن به فراموش سپرده می شوند. همین روند است که به بازتولید استبداد در شرایط متفاوت و متباین مدد رسانده و زندگی اسارت بار را بر انسان ها تحمیل می سازد. وحدت و کثرت در شخصیت سازی ها و خودمحوری های قدرت و مکنت از بازگویی و بازیابی هویت واقعی و حقیقی خویش باز مانده و با قصه پردازی ها و توجیهات روایت گونۀ سلطه و استبداد در افتراق و انشقاق اندیشه و عمل جای خوش می کنند. براین سیاق هرکس زندگی خود را به ضرر زندگی دیگران پاس دارد؛! نه تنها امر نکوهیده ای نیست بلکه به امری راهبردی و کاربردی در زیست اجتماعی مبدل می شود.

در مراحل‌ انقطاع تاریخی و گسست تحولی، حکایت و روایت با برجستگی و ویژگی خاص نمود می یابد. چرا که در این مرحله تحولی، آشفتگی و پریشانی اندیشه و عمل بدلیل مقاومت و مداومت اندیشه و عمل گذشته و ناتوانی در پاسخگویی به نیاز و الزام برخاسته از تحول و تکامل جامعه و انسان، درک حال و نیاز آینده در امتزاج و اختلاط مفاهیم و مضامین کهنه و فرسوده با موانع و مصائب بسیاری همراه  می باشد. این فرایند اندیشه و عمل را در پرگویی بلاهت آمیز و فاقد محمل علمی و عینی بسوی قصه پردازی ها و روایت های ذهنی و پنداری سوق می دهد. دراین تشتت و پریشانی آرا و نظر پندارگرایی و دین باوری گستره وسیع و نوینی یافته و تلاش بی سرانجامی را برای تحکیم و تثبیت خود می آغازند. با توسعه دامنۀ حکایت و روایت در مقاطع تحولی و تکاملی و نابسامانی های ناشی از ناسازمندی های روندهای اجتماعی انسانی، همگرایی و همسویی انسان ها برای وحدت و همدلی خدشه پذیرفته و ثقل اندیشه و بی ثباتی رای و نظر، پراکندگی و افتراق را ابعاد گسترده و بی بدیلی می بخشد. پس وحدت بخشی و یگانه سازی ایده و آرمان برای هدفی مشترک و انسانی در نافهمی ویا کم فهمی الزام و نیاز بسوی فردیت و دگرباوری هدایت می شوند. اینکه انسان ها همدیگر را بر نتافته و در خودمحوریهای اندیشه و عمل فرو می خسبند؛ نتیجۀ تاثیر نهادین حکایت سازی و روایت پردازی هایی است که در بازه زمانی طولانی زیست عمومی را تحت تاثیر خود داشته است. چرا که اصولا این ویژگی، روندهای اثباتی و ایجابی حیات را در پنداربافی ها و ذهنیت آشفته و بیمار فرو می برد.

حکایت سازان با تمسک به گذشته واغراق گویی های بی بدیل با تکیه بر رویدادهای تاریخ تحولات اجتماعی ، آینده را با روایت های فاقد پشتوانه عینی و علمی مد نظر قرار داده و با تکیه بر انتزاع و تجرید، عوامل بنیادین تحول و تکامل را   بسوی تشتت و پریشانی و پراکندگی ایده و عمل سوق می دهند. به تحریف و تمجید روی می آورند و اندیشه غبار گرفته خویش را با تأویل و تفسیرهای موهومی با واقعیت پیوند زده و جعلیات و خرافات را برای تخدیر و تفسید افکار عامه سرلوحه کار خویش قرار می دهند. این ویژگی بویژه در مرحله انتقالی و دگرگونی های ساختاری عمومیت یافته و جامعه و انسان را در انشقاق و انفکاک ایده و عمل از یافتن راهی بسوی روشنایی و حقیقت دور می سازد. براین اساس است که اکتساب و امتیاز تعمیم یافته برای سیادت و برتری، تمامی ابعاد انسانی را فراگرفته و درهای جهنم برای تحقق آن بروی عامه گشوده می گردد. در این فرایند تکاپوی عمومی برای همگرایی و همسرایی با سلطه و قدرت هرچه بیشتر از درک مضمونی و محتوایی حقایق محیطی فاصله گرفته و در گستره ابتذال و انقیاد، منشور و میسور تحقق آرمان های انسانی را در امیال و اقوال دروغین و فریبنده از حیّز انتفاع باز می دارند. براین اساس توجیهات خوب برای رویکردهای بد بصورت نهادین در گستره وسیع حیات اجتماعی انسانی نمود یافته و مجوز و تجویز تعدی و تجاوز به حریم امن انسانی امری معمول می گردد. این توجیهات به ظاهر خوب نهادین با ارضاع و اقناع فرد گستره شقاوت و بیرحمی،بیعدالتی، حد و هدم جامعه وانسان و بسیاری دیگر از روندهای نا متعادل و نامتعارف را توسعه می بخشند.

حکایت سطحی نگری را توسعه می بخشد و قضاوت و داوری  پیرامون رخدادهای محیطی را در کوته بینی و سطح و ظرف جای می گذارد. روایت نیز با تکیه بر ضعف و فترت نگاه و نظر در شایعه و دروغ و یا افترا و تهمت و همچنین ساده باوری و سطحی اندیشی جای خوش می کند. اینکه هر اثر و عمل بی محتوا و مبتذل اقبال عمومی می یابد و اندیشه و باور سترگ و عمیق در بوته اجمال،از روند عوامگونی تبعیت می کنند که روایت های موهومی و پنداری بصورت عادت گون دروی نهادینه ساخته اند. براین اساس است که در عصر ارتباطات و روایت های رسانه ای بسیاری از آدم های کوچک‌ بسرعت بزرگ می شوند و انسان های  بزرگ و پرمایه از دایره تعاملات اجتماعی حذف شده و یاجایگاه واقعی خود را نمی یابند. چراکه حکایت ها و روایت های کنونی از بنیان های سست وبی ثبات اکتساباتی برمی خیزند که یا چون نگاه دینمدارانه در دروغ و اغراق های بی بدیل انسان رادر بیغوله های تنگ و تاریک به اسارت می گیرند و یا چون قدرت و مکنت که بصورت حجابی آدمی را اززیست واقع و حقیقی حیات اجتماعی دور ساخته و بسوی بی ثباتی رای و نظر و دوئیت رفتار و کردار هدایت می کنند. درک و فهم این ویژگی حاکم برای انسان ها بدلیل نهادینگی آن و عادت به روندهای نامتعارف کنونی امر دشواری می باشد.ضمن اینکه نظام حاکم با استفاده از تمامی ابزارهای فنی و تکنیکی واندیشه های پنداری و تخیلی، بر استمرار روندهای نهادین کنونی تاکید دارد.

یکی از شاخصه های مهم حکایت، کهن الگویی آن است با گرایش به تشبیهات تخیلی از روندهای حاکم بر جامعه های انسانی می باشد. کهن الگویی که راهنمای اندیشه وعمل بسیاری در روندهای حاکم بر تعاملات اجتماعی می باشد. اینکه برای بیان هر نمود احساسی،عاطفی و منطقی از الگوهای اعصار گذشته تاریخی برای تبیین و تفسیرهای حال و آینده بهره گرفته می شود؛ بیانگر غلبه حکایت هایی است که با روایت های ذهنی و تخیلی تلاش دارد خود را بصورت واقعی در جهان کنونی به نمایش بگذارد.حکایتگران تاریخی،اجتماعی ،اقتصادی، سیاسی و........ بدلیل الگو گیری و الگوپذیری از نمودهای کهن که مسلما محصول و مضمون مقطع خاصی از تحول و تکامل است که با دگرگونی های کنونی اجتماعی انسانی فاصله بعید دارد؛ از قدرت درک و شناخت الزامات کنونی دور شده اند .ضمن اینکه نمودهای کهن محصول سازه ای و ساختاری نظام اقتصادی اجتماعی است که با ویژگی های کنونی آن از یک تفاوت ماهوی و بنیادی برخوردار می باشند. حتی بسیاری از الگوهای مرجع هم در بستر زمان و دگرگونی های ایجابی و الزامی جامعه و انسان نیاز به بازبینی و بازیابی متناسب با روندهای تحولی و تکاملی کنونی دارند. نظام سلطه و استبداد مروج و مشوق چنین روندی برای پایایی و استمرار سازه های مسلطی است که مصالح و منافع شان را تامین و تضمین می کند. این ویژگی قدرت انطباق و اتصال نیروهای بالفعل و بالقوه را با نیاز و الزام جامعه و انسان از پتانسیل واقعی اش تهی نموده و خواسته و ناخواسته در بسیاری مواقع با اقدام و عمل و نیات شوم سلطه و استبداد همراه می شوند. این نگاه کهن الگویی است که مرزبندی بین نگرش ارتجاعی و مترقی را مخدوش و اقبال عمومی به اندیشه های مردمی و انسانی در بوتۀ اجمال قرار می گیرند. چرا که توده ها فاصله ها و تفاوت ها را درنیافته و بسوی گرایشات حاکم که با عادت و سنت شان همخوانی دارند؛ هدایت شده و از مصالح و منافع شان دور می شوند.

زمانی که حکایت با زمان نپایدو با نیاز و الزامات آن  در نیامیزد؛بسوی روایت های نامتعارف، تحریف شده و مبالغه و مغالطه آمیز سوق یافته و صدق گفتار و رفتار را با دروغ و فریب وابهام و اوهام وا می گذارد.شور احساسی و شعور عاطفی، اندیشه و عمل را فرامی گیرد و انسجام و همگنی در ناخوانی و نافهمی ملزمات زیست جمعی بسوی پراکندگی و حذف و حد همنوع و هم آئین هدایت می شود.اینکه تامل و تحمل در تعاملات اجتماعی نقصان می پذیرد؛ مبین عادت به نمودهای حکایتی و روایتی نامتعارف و نامتعادلی است که با واقع نمایی های دوراز واقع و حقایق مسلط بر حیات عمومی، تلاش دارد خود را استوار نگهدارد. این همان پاشنه آشیل فهم نازل و درک باطل از فعل و انفعالات اجتماعی است که همگان با رهیافت ها و الگوگیری های عهد کهن، مدعی بهاندیشی و برتری اندیشی در پیشبرد آرمان های اجتماعی انسانی هستند. مفاهیم را آنگونه می فهمند و می کاوند که باور و اندیشه بدان عادت کرده نه آنطوریکه تحول و تکامل جامعه و انسان بدان نیازمند است. پس ارتباط پدیده ها را صوری و پیوند بین انسان ها را براساس اکتسابات مجازی مد نظر قرارداده و براساس آن ها به توجیه و تاویل روندهای نامتعارف و رویکردهای ناانسانی مبادرت می کنند. بنابراین جامعه ای که به حکایت گویی و روایتگری با کهن الگویی عادت کرده باشد؛ امکان رهیافت های معمول و مطلوب ومتناسب با نیاز تحول و تکامل برایش امری پیچیده و دشواری خواهد بود.

حکایتگران پر می گویند و در این پرگویی هرگز به اصل و اساس موضوعات مورد بحث نمی رسند و نمی پردازند. چرا که در دایره بسته و محدودی می اندیشند و پرسه می زنند که از وسعت دید و دورنمای کافی برای درک و فهم چرایی رخدادها و رویکردهای محیطی برخودار نبوده و کلام و بیان را در روایت های سهل انگارانه و ساده باورانۀ عوامگون و یا مصداق و معیارهای کهن الگو به اسارت می گیرند. اگر چه تلاش دارند مفاهیم و مضامین عام و خاص را با ویژگی های حاکم کنونی همزاد و همسو بپندارند؛ ولی بدلیل ضعف بنیادین شاکله های فکری و واپسگرایی نهادین ایده ای از قدرت تبیین و تحلیل آن ها متناسب با روندهای کنونی حاکم بر جامعه و انسان ناتوان می باشند.بنابراین کارآمدی مفاهیم را در حد و حصر آموزه های نهادین و درک و دریافت ها از ماترک های کهن الگو بکار می گیرند و براین اساس از فعل و انفعالات کنونی و گذر از چالش های آن برای یافتن الگوهای نوین برای جامعه ای کامل تر و انسانی تر غفلت می ورزند. قدرت های فائقه و سلطه گر نیز با اشاعه و تاکید برهمین روندهای نامتعارف از طریق ابزارهای رسانه ای و ارتباطی، از تاثیر موثر بسیاری از متدهای مبارزاتی کاسته و یا آن ها را با خود همراه ساخته اند.

اکنون نیز در هیاهو و جنجال های جهانی قدرت های برتر و سلطه گر ،حکایتگری و روایت سازی های فاقد مبنا و معنای واقعی و حقیقی عرصه تاخت و تاز نوینی یافته و بسیاری از نیروهای صادق و سالم در عرصه مبارزه و مقابله با تهاجم و یورش سبعانه عمال نظام سرمایه را از مسیر واقع و حقیقی خود دور ساخته است. این حرکت های جنون آمیز که محصول روندهای بحران ساز ذاتی نظام سرمایه و اکنون در مرحله تحکیم و تثبیت جهان چند قطبی می باشد؛ هر چه بیشتر متجاوزین و متعدیان به حقوق اجتماعی انسانی را در باتلاقی که در آن فروافتاده اند؛ بسوی فرو پاشی و ایجاد نظمی انسانی تر که الزام تحول و تکامل کنونی جامعه بشری است؛ سوق خواهد داد. بسیاری بدلیل عدم درک و شناخت روندهای کنونی و حرکت های ایذائی و جنون آمیز نظام سلطه سرمایه که خود مبین بحرا ن های فروکوبندۀ در راه است که در آینده نزدیک اثرات سهمگین و انهدامی را برای قدرت های فائقه و سلطه گر به همراه خواهد داشت؛ عجولانه و بی تدبیرانه به اتخاذ مواضع پندارگونه ای روی آورده اند که گویا بزودی جنگی ویرانگر و انهدامی بخشی از جهان را درکام خود خواهد کشید. در حالیکه تمام توان مادی و تدابیر سیاسی قدرت های سلطه گر با تاکید بر سازه های فکری و زیربنایی کهنه و فرسوده از همراهی با نیات درونی و سیاست های پلید و ناانسانی آن ها، از توان کافی و وافی بازمانده اند. اگر چه نمیتوان از حرکت های ایذائی و لحظه ای آن ها برای از کارانداختن ابزارهای دفاعی و موتورهای محرکه زیرساخت های نظامی و صنعتی کشورهای متمرد از فرامین قدرت های شیطانی غافل بود.  

نتیجه اینکه: کنش و واکنش آدمی در برابر رویکردها و رخدادهای محیطی، اصولا به میزان درک و شناخت و جایگاهی که در نظام اجتماعی اشغال کرده اند بستگی دارد. هرچه قدر درک و فهم انسان از روندهای تحولی و تکاملی جامعه و انسان بیشتر باشد؛ قدرت واکنش بهینه و تبیین و تحلیل واقع بینانه، بهتر و مفید تر می باشد. در غیر این صورت با نگاهی واپسگرایانه برای اقناع و ارضای خویش به حکایتگری و روایت سازی های گنگ و مبهم روی می آورد. حکایت بارزه های فکری سهل انگارانه و ساده باورانه ای است که با مبالغه و اغراق و تشبیهات بی بدیل همراه است؛ و روایت با بیان تخیلی رویکردهای محیطی تلاش دارد آن ها را با نمودها حاکم بر جامعه و انسان همگام و همسو بنمایاند. پس هرچه قدر شاکله فکری و ارزشی و سازه های مسلط کهنه و فرسوده باشد، حکایتگری و روایت سازی دامنۀ گسترده تری می یابد. براین اساس در دین زدگی و دینمداری، حکایت و روایت از وسعت و دامنۀ وسیعی برخوردار هستند. بنا براین حکایت و روایت بدلیل ناتوانی در دفع و رفع نیازها و الزامات جامعه و انسان عموما به توجیه گری و پندار و موهومات روی می آورند. قدرت های سلطه گر و مستبد با اتکا به این ویژگی با دروغ و ریا و توجیهات به ظاهر خوب،تلاش می ورزند بر جنایات و تعدی و تجاوز به حقوق انسانی سرپوش بگذارند. نظام سلطه سرمایه نیز با استفاده از ابزارهای ارتباطی و رسانه ای، به اشاعه و استمرار این روند برای تاویل و توجیه تمامی مداخلات و تجاوزات خود به حریم انسانی مبادرت می ورزد. بنابراین حکایتگری و روایت سازی محصول کهن الگویی و کهنگی و فرسودگی سازه های فکری و مادی است که تلاش دارد خود را با واقعیت ها و حقایق کنونی مسلط برجامعه های انسانی همگون و همسو بنمایاند.

          اسماعیل   رضایی

             پاریس

         13/05/2019

             مطالبات و مخاطرات  

                   (درگرامیداشت هشت مارس           (

جمع و جامعه در یک تفاهم زیستی شکننده و خدشه پذیر بسیاری از نمودهای حیات اجتماعی را درتمایزات اکتسابی و تفاوت های ابداعی خویش، از تاثیر موثرش در پیشبرد اهداف انسانی دور نموده اند. این فرایند جامعه را از توانمندی ها و پتانسیل انسان های بسیاری که از فرصت های برابر در ساخت و سازهای اجتماعی برخوردار نیستند؛ محروم ساخته است. عدم برابری فرصت ها و محرومیت های اجتماعی خود محصول درک و دریافت هایی است که در پروسۀ طولانی حیات اجتماعی به امری نهادین مبدل شده و راهبرد انسان ها در تعاملات اجتماعی گردیده است. این ویژگی در شمولیت عام و خاص خویش، بسوی برخی نمودهای برجسته سوق یافت که تمایز و تبعیض جنسیتی از بارزه های شاخص و نفرت انگیز آن به شمار می آید.

تبعیض جنسیتی از یک مدار بسته و هویت زدایی برخوردار است که  عموما درک و فهم فرسوده و از رمق افتاده آن را همراهی می کند. هویت کاذب و دروغینی که از اعماق جاهلیت و جهل و خرافه قرون وسطایی سر برآورده و با بارزه های نهادین خویش ،به تفکیک و تشکیک های بیمارگونی مبدل شد که جامعه را در قهر و غضب و شرّ و تعصب وانهاد. این نگاه نامتعارف برای تحکیم و تثبیت خویش در بدو امر تقسیم و تفکیک جنسیتی کاررا عمومیت بخشید و زان پس آن را بصورت عرف و قانون برجامعه تحمیل نمود. توش و توان زنانه در پستوی خانه و رتق و فتق امور خانه چون زاد و ولد ونگهداری از فرزندان و سالخوردگان و تیمار مردان  به کار گرفته شد و مردان هژمونیت خویش را در ادارۀ امور خانه و جامعه بر زنان تحمیل نمودند.

تحول و دگرگونی مداوم زیست بوم انسانی موجد نیازهایی است که در خواست و ضرورت زیست بهینه انسانی تجلی می یابد. این مطالبات همواره با منازعات و کنش و واکنش عناصر غالب و مغلوب همراه بوده و حاوی ارزش های نوینی است که برای تحقق آن جامعه و انسان با مجادلات و مخاطرات بسیاری روبرو می باشند. تبعیض و تفکیک جنسیتی بستر ساز مطالباتی است که جامعه را در التهاب و هیجانات مداوم برای تحقق خواست و نیاز بخشی از جامعه قرار می دهد. مسلما مصالح و منافع عناصر مسلط همواره در برابر این خواست و نیاز واکنش نشان داده و در برابر آن موضع خصمانه می گیرند. مجاری مطالبات زنان با توجه به تحولات و تغییرات محیطی از یکطرف و مقاومت عادت و سنت از طرف دیگر متفاوت و متباین می باشد. درک این موضوع در اتخاذ اشکال بهینه و مطلوب مبارزاتی از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد. زیرا که اشکال مبارزاتی در یک جامعۀ دین زده با سلطۀ قواعد وقوانین عهد عتیق و جاهلیت، و مصائب و رنج های زنان، یک تفات بنیادین با مطالبات و خواست زنان جوامع پیشرفته دارد که از الویت بندی های خاص خودشان برخوردار می باشند.

بحران زایی نظام سرمایه و گرایش آن به انتقال این بحران ها به سوی جوامع عقب مانده با ابزارهای تولیدی و تکنیکی، اینگونه جوامع را در یک بحران هویتی عموما ناهنجار فروبرده است. تلاش برای کسب هویت های نوین در برخورد با عادات و سنت های نهادین، یک هویت دوگانه و نامانوسی را موجد شده که مبارزات و مطالبات زنان را در مجاری غیرواقع و اصولا کاذب هدایت کرده است. محوریت مطالبات زنان در جوامع عقب مانده بویژه دین زده، حول  برخی خواسته های پیش پا افتاده و جامانده در چارچوب های تنگ و محصور اندیشه و عمل اعصار گذشته تاریخی، آن ها را از مبارزات واقعی و درگیرشدن با عوامل اصلی تبعیض و تفکیک جنسیتی بازداشته است.  این ویژگی دامنه مطالبات را محدود و مبارزات را در حد و حصر بازدارندگی عناصر واپس مانده ایده‌ای  رها ساخته است. بنابراین عنصر بنیادین و عوامل اصلی ضایعات عرفی و حقوقی زنان در بوته اجمال قرار گرفته و از دایره مبارزات فاصله گرفته است. این هویت دوگانه محصول رفتار و کردار دوگانه عوامل سلطه و استبداد  در برخورد با  نیازها و مشروعیت بخشی به خصایل زنانه بعنوان بخشی مهم و تاثیرگذار بر روندهای تحول و تکامل جامعه و انسان می باشد.

پس بین گفتمان عمومی و رفتار و کردار آن در برخورد با زن، یک اختلاف بارز و فاحشی وجود دارد که محصول نهادین باور و ایمانی است که از اعصار گذشته تاریخی بصورت عادت و سنت در جامعه مردانه باقی مانده و خودآگاه و ناخودآگاه بروز بیرونی می یابد. این دوئیت نگاه به شاخصه های زنانه، در ابژه نگری و ارضای تمایلات مردانه، نمود مسلم و بارز خویش را نشان می دهد. براین اساس زن در بستر و در باور مردانه  بویژه در باورهای دینمدارانه از یک تفاوت ارزشی و انسانی متفاوتی برخوردار می باشد. چرا که بستر ارضای تمایلات است و باورعرصه تمارضات و تمایزات انسانی برای کسب امتیاز و اکتساب جهت سیادت و سیاست می باشد. پس مبارزات زنان بایستی در راستای شفافیت هرچه بیشتر جامعه در برخورد با مطالبات زنان و گذر نگاه مردسالارانه از دوئیت نامتعارف و نامتعادل کنونی بسوی یگانگی و وحدت انسانی در راستای تعالی و کمال جامعه و انسان سوق یابد. زن بایستی به این باور برسد که مردسالاری نمود اکتسابی است که با عادت وسنت  قوام و دوام دارند و نفی و دفع این عارضه نامتعارف و حاکم میتواند اکتسابات نوینی را موجد گردد که برابر حقوقی زن با مرد تامین و تضمین گردد. گذشته با بار سنگین عادت و سنت، حال را در نحوست و بدیمنی مناسبات اجتماعی به اسارت گرفته است. مبارزه با این رذایل نیازمند فراست و درک موقعیتی است که در بستر زمان می پاید و موجد مناسبات نوین می باشد. زن بایستی در فراسوی عادات و سنت پایدار که ابزار تحکم و ستم مردانه می باشد؛ در جستجوی رهایی خویش گام بردارد. ومبارزه با این ابزار زنگ زده خطراتی را به همراه دارد که عموما مبارزه برحق زنان را در مجاری ناواقع هدایت می کند.

پس محوریت مبارزه زنان بایستی شمولیت عام تمامی پدیده های غالبی را دربرگیرد که ابزار اهتمام و استعلام جامعه مرد سالار برای تفکیک و تشکیک های جنسیتی بر آن ها استوار است. دراین مبارزه قبل از هرچیز  جامعه زنان بایستی خود را از عادات و سنن دست و پا گیری که اکنون به چالش های اساسی در مبارزه با چارچوب های مردسالارانه حاکم می باشد، رها سازند. مسلما در جامعه ای که هنوز زنان در ابتدایی ترین مسئله حقوق خویش  چون انتخاب پوشش، آزادی های  لازم برای روابط و مناسبات اجتماعی، استقلال اقتصادی و........گرفتارند؛ دردستیابی به آزادی  و رهایی از قید و بند های مرد سالارانه فرسنگ ها فاصله دارند. چرا که این شرایط بیانگر حاکمیت سخت و ثقیل عادات و سنت برجامعه و تاثیر تعیین گنندگی آن ها در روابط و مناسبات اجتماعی در بین زنان می باشد. این ویژگی نه تنها در جوامع عقب مانده و دین زده ، بلکه در جامع پیشرفته نیز بدلیل قوام یافتگی و کهنگی بسیاری از قواعد حاکم بر روابط و مناسبات اجتماعی  حضور دارد. پس مبارزه زنان بایستی ضمن طرد و فاصله با بارزه های فکری گذشته  ‌و عادت گون، و درک و شناخت الزامات کنونی ، در مسیری جریان یابد که جامعه مرد سالار را بطور حتمی و قطعی به این الزام و نیاز  باورمند سازد. 

در تولید و بازتولید و استمرار روند نامتعارف تبعیض و تفکیک جنسیتی،توتالیتاریسم اقتصادی و سیاسی نقش اصلی و اساسی را بازی می کنند. چرا که توتالیتاریسم حاکم کنونی  ریشه در باورها و چارچوب های معینه ای دارد که از اعصار گذشته تاریخی با ممیزه تبعیض و تحقیر جامعه زنان  تداوم یافته است. نظام سلطه سرمایه نمود بارز و شاخصی است که با حمایت و هدایت جریان های فکری مرتجع در راستای مصالح و منافع خویش برروند نامتعارف حاکم تاکید ورزیده و می ورزد. حاکمیت زن بارگان و منحرفین از اصول انسانی، محصول روابط و مناسبات نهادینی است که تحقیر و تعدی به حقوق زنان را امری معمول و مقبول می پندارند. توتالیتارهای اقتصادی و تمامیت خواهان سیاسی با اتکا بر جهل و جهالت القایی سالیان طولانی سلطه گری و استبداد، حقوق عمومی بوِیژه حقوق زنان را در پس منافع و مصالح اقتصادی و عقیدتی خویش به یغما برده اند. پس زنان بایستی از بطن این نمودهای نامتعارف و انحرافی، بایستی اشکال نوینی را بیابند که قدرت در هم ریزی و توهم شکنی باورهای قالب و غالب برحیات خویش را پیدا کنند.

اکنون مبارزه زنان و جنبش فمینیستی در سطح جهان ملغمه ای ناهمگن از درک و دریافت روندهای تحولی و تکاملی و الزام و نیاز منبعث از آن می باشد. چرا که اثرات نامطلوب رویکردهای گذشته و جان سختی و استمرار رسوبات فکری گذشته و حتی در بسیاری از موارد نفوذ و تاثیر واپسگرایی دینی بر روند آن، جنبش زنان را از یک ناهمگنی و چالش  پذیری صعب و دشواری روبرو ساخته که الویت های مبارزاتی را در پس مطالبات  هدایت ویا تحمیل شده از سوی سلطه و استبداد، از بار معنایی و مفهوم واقعی و حقیقی خویش دور ساخته است. جنبش زنان بایستی دغدغه نوشدن درک موقعیت و مشی مبارزاتی متناسب با تحول و تکامل را در خود بپروراند. اختلاط مفاهیم و امتزاج شور و شعور با عناصر نامرتبط گذشته و یا موضوعات کم اهمیتی که توان و پتانسیل جنبش را تحلیل می برند؛ مبین گرفتار بودن آن در بی تصمیمی مزمنی است که دایره و تاثیر مبارزاتی را در اقل های ممکن محدود و محصور ساخته است.  فراموش نشود که رهایی کامل زنان از رنج تبعیض و درد تحقیر و حقارت،در رهایی جامعه های انسانی از سیادت طلبی و برتری جویی های روزافزون سلطه و استبداد حاکم با گرایش به تمامیت خواهی مفرط و بی محابا نهفته است. تا زمانی که گرایشات سلطه و استبداد با ابژه نگری به زن  در قلمرو امیال و اموال حاکم باشد؛ تقلیل  و اراده گرایی در جنبش زنان برای انطباق مطالبات با روزن های اهدایی قدرت مسلط، وی را از تعمیق و تدقیق با عناصر اصلی و تعیین کننده رهایی اش دور می سازد. چرا که حدود و حصور منبعث از  سلطه و استبداد کنونی با نوعی‌ از آگاهی های کاذب و فریبنده درآمیخته است که بسیاری از روندهای نامتعارف و تبعیض گون را عادی و معمول جلوه گر ساخته و به القای باورهای کاذب و دروغین هدایت کرده است.

پس جنبش زنان برای رهایی از قید و بندهای نظام سلطه سرمایه و واپسگرایی دینی درخطر فرو غلیتدن دردام  فریب و اوهامی قرار دارد که ابزارهای هجمه سلطه و استبداد بر آن ها اتکا و تاکید دارند. گذر از این روندهای خطرساز نیازمند هوشیاری و هوشمندی ویژه ای است که از درک صحیح از مناسبات حاکم بر مراودات و تعاملات  فعل و انفعالات اجتماعی و چگونگی درگیر شدن با آن ها برای زدایش اثرات نامطلوب و نامتعارف آن بر مطالبات و خواست منطقی و معمول جنبش زنان، استوار است. چراکه هم سلطه گری نظام سرمایه و هم تمامیت خواهی استبداد دینی برای فرافکنی از ناتوانی ذاتی در پاسخگویی به نیازها و الزامات جامعه و انسان بدلیل سازه های کهنه و مطرود و برای انحراف و اغتشاش در افکار عمومی، از ابزار فریب و اوهام برای اقناع و القای کاذب و دروغین بهره می گیرند. این خطرات برای زنان که تحت تبعیض و ستم مضاعف قرار دارند؛ از گستردگی و عمق فاجعه باری برخوردار می باشد. چرا که زنان از یکطرف با ظلم و ستم بازار بیع و شراء نظام سلطه سرمایه درگیر بوده؛ و از سوی دیگر چارچوب های نهادین مردسالارانه وی را در چنگال مخوف و اهریمنی عرف و قانون اعصار کهن تاریخی به اسارت گرفته است. این فرایند مبارزات زنان را ازپیچیدگی خاصی برخوردار ساخته که با پیچیدگی کنونی  ابعاد روابط و مناسبات حاکم بر جامعه های انسانی در آمیخته و روند کنشگری و درگیری با معضلات و مبرمات را ابعاد نوینی بخشیده است.

نتیجه اینکه: انسان ها در تعامل و تقابل زیستی خویش، اگرچه بسترهای تحول و تکامل را فراهم نمودند؛ ولی برای ارضای تمایلات و تمنیات خویش بنیان های تبعیض و نابرابری فرصت ها و امکانات را  نیز تدارک دیدند. براین اساس جامعه های انسانی در تفکیک و تشکیک های خود، همواره بخشی از پتانسیل و توانمندی های جامعه را از ساختن و شدن بازداشته است. زنان بعنوان نیمی از توانمندی های جامعه های انسانی هماره تاریخ تحولات اجتماعی  تحت محرومیت و ستم مردسالارانه قرار داشته و دارند. این تفکیک و تبعیض جنسیتی که از بطن قواعد و قوانین کهن تاریخی برخاسته در عصر کنونی و بارزه های تمدنی نوین، خودآگاه و ناخودآگاه زنان را آماج ظلم و ستم دوییت رفتاری و کرداری جامعه مردسالار دارند. جامعه دین زده با تعبیر و تفسیرهای جاهلانه خویش و جامعه مدرن با حاکمیت نظام سلطه سرمایه و با روایت های نوین از مطالبات زنان که عموما مبنا و منشاء کهن آن ها را همراهی می کنند؛ هردو در تبعیض جنسیتی و تضییع  حقوق ومطالبات زنان نقش اصلی و بنیادین را بازی می کنند. گرفتار آمدن زنان در ابتدایی ترین حقوق انسانی خویش نشان از آن دارد که مبارزه زنان در بارزه های فکری و عملی گذشته با تاثیر پذیری از روندهای کمال یافته کنونی جامعه و انسان، استمرار یافته و از الزام و نیاز کنونی خویش فاصله گرفته است. اکنون توتالیتاریسم اقتصادی و سیاسی چونان دو بازوان مکمل هم برای تامین و تضمین منافع و مصالح خویش، نیازهای عمومی بویژه مطالبات زنان را در سیادت طلبی ها و افزون خواهی های افسار گسیخته تحلیل برده اند. براین اساس با القا و ابقای بسیاری از اگاهی های کاذب و دروغین تلاش همه جانبه ای را در پیش گرفته اند؛ تا روند مبارزات زنان را در مجاری مورد لزوم خویش هدایت کنند. درک این موضوع  از پیچیدگی خاصی برخوردار است که جامعه زنان برای پیشبرد اهداف و دستیابی به مطالبات خویش بایستی با درک و شناخت واقعی و حقیقی روندهای کنونی، طرح نویی برای تحق اهداف خویش براندازند.

          اسماعیل    رضایی

           04/03/2019

              پاریس

                             حقوق بشر

حقوق انسانی و ارزش های مترتب بر آن از بارزه های هویتی زیست جمعی می باشد. اما این حقوق با حکومت و حاکمیت و چارچوب های معینه آن در آمیخت و از محتوا و مضمون حقیقی و حقوقی خود تهی گشت.خرد و تعقل با قبول فرگشت محیطی، بسیاری از شاخصه های معینه حقوق بشری را در فواصل و تفاصیل زیست اجتماعی تحت الشعاع قرار داد. چرا که بنیان های معیشتی و سازه های فکری با تائید و تاکید بر فواصل طبقاتی و گردن نهادن به چارچوب های قانونی عرفی و تقنینی برای تداوم آن،در واقع به بسیاری از نمودهای نامتعارف حقوق بشری گردن نهاده اند.ولی با قبول حاکمیت اکتساب و امتیازو قدرت و مکنت و پذیرش همگانی آن،نقض حقوق بشر روند فاجعه باری بخود گرفته است.

حقوق بشر شمولیت عام حق طبیعی زیست انسانی در تعاملات اجتماعی را بیان می دارد. ولی این حق طبیعی بابسیاری از نمودهای تصنعی و مجازی در آمیخت تا تمایلات و تمنیات انسانی را در مجاری ناانسانی هدایت کند.این نمودها بسیاری از مفاهیم ازجمله مفهوم حق را در پس خودباوری و خودبینی مفرط به عامل توجیه و تأویل های سلطه و برتری در عرصه های متکاثر اجتماعی مبدل ساخت.در حقیقت انسان ها در بادی امر حق و حقوق انسانی را در پس تمایلات و تمنیات خویش زیر سوال بردند؛ زان پس علم مخالفت و مبارزه با آن را برافراشتند.در حالی که همگان با شورو شعار در جستجوی کسب و رسمی هستند که حق را مبنای کاذب و دروغین دریافت ها و برداشت های محیطی خود قرار داده اند. چرا که انسان ها حق زیستن را نه به مفهوم عام ، بلکه خاص آن پذیرفته و به قواعد و قوانین آن گردن نهادند. بدین مضمون که به زیستن به هر قیمتی برای تداوم حیات خویش عادت کرده و دیگران در پس تداوم حیات وی معنی و مفهوم می یابند. این ویژگی الویت های کاذبی را نهادینه ساخت که تفرق و تفرد را عمومیت بخشید.

حق در وحدت ایده و  عمل آدمی می پاید و در کثرت آن سستی می پذیرد. چراکه در پراکندگی اندیشه و عمل انسانی نگاه به زیست اجتماعی تلون پذیرفته و  مجاری ارتباط و اتصال آدمی با سنجه های متکاثر و متفاوتی که از نوع نگاه او به هستی و جامعه بر می خیزد؛سنجیده می شود. این فرایند، انسان ها را در یک تضاد و تقابل مداوم در مازهای پر پیچ و خم  حیات و  برای حصه ای بیشتر زمینگیر ساخته است.. این ویژگی حقوق انسانی را در پس معرفت و معیشت و رتب اکتسابی وی جستجو می کند.  پس حقوق انسانی و حقوق بشر در نسبیتی ناپایدار و نامتجانس هدایت شده و احقاق آن نیز تحت تاثیر عروج و افول منافع و مصالح انسانی از یک نسبیتی سست و متزلزل برخوردار می باشد. اگر چه کثرت نگاه آدمی به حیات و تضاد اندیشه و عمل انسانی عامل رشد وپویایی و تکامل جامعه و انسان را در خود نهفته دارد؛ ولی نتیجه این نگاه متکثر در حاکمیت خون و جنون که عموما  بهپویی و بهیابی زیست انسانی را در تمایلات و تمنیات دنی و سخیف تحلیل می برد؛ حقوق انسانی و حقوق بشر را در تفکیک و تشکیک های حقوق اجتماعی و الویت های ابداعی و اجباری قدرت و مکنت ،ازتحقق بازداشته و می دارد.

حقوق بشر مفهوم زیست مطلوب انسانی را در خود نهفته دارد. زیستی که درآن ندرت 

 و نایابی و فراخی و کثرت رزق و روزی، همگان را شامل شود. این بستر در غیاب فواصل 

و رذایل محصول اکتساب و امتیاز امکان ظهور دارد.  مسلما تا زمانی که خودجویی و 

خودپویی شیوه غالب حیات انسانی‌  باشد؛ مفهوم حق و حق طلبی در توجیه و تعبیر 

انگاره های ذهنی از مضمون و محتوای واقعی و حقیقی تهی شده و بسوی ارضاء و‌‌اقنای 

فرد در روابط و مناسبات اجتماعی  سوق می یابد. بنابراین هرکسی حق را برای خود 

مطالبه کرده و همواره در معرفت و معیشت خود را محق و دیگران را نادیده می انگارد. 

این غمض عین عرصه رسوخ و نفوذ به حریم دیگران راتوجیه و تعدی به حقوق دیگران 

را به امری عادی و یا عرفی و قانونی مبدل ساخته است. بااین ویژگی حقوق طبیعی به 

تابعیت حقوق اجتماعی و مصوبات قانونی آن درآمده و قیمومیت حاکمیت قدرت و 

مکنت بروی تحمیل شده است. پس انسان ها در بادی امر، با قبول خودمحوری ها در 

زیست جمعی، از حقوق طبیعی خود منفصل و زان پس، در جستجوی کسب آن به 

قوانین و چارچوب های معینه از سوی قدرت های مسلط مراجعه می کنند.این خصلت 

آدمیان ذاتگرایانه نیست؛ و از سرشت طبیعی شان بر نمی خیزد؛ بلکه تحت القائات 

عملکرد محیطی  بدان نایل آمده و راهبرد آن ها در تبادل و تبدیلات اجتماعی گردیده 

است.

بنابراین برای احقاق حقوق حقه انسانی و تامین و تضمین حقوق بشر، انسان ها نیازمند 

بازیابی و بازسازی هویت خود بوده که با الگو پذیری ها و پذیرش بسیاری از روندهای 

نامتعارف و ناانسانی محیطی، از مضمون و محتوی واقعی و حقیقی خویش تهی گشته 

است. تحت ویژگی های حاکم کنونی و خودباختگی و خود شیفتگی انسان ها در برابر 

مظاهراکتساب و امتیاز، مبارزه  با مظاهر ضد بشری و ظلم و ستم طبقاتی در سطح و 

ظرف باقی مانده و قادر به زدایش و پالایش پلیدی های رویکردهای ضد بشری نخواهد 

بود. چرا که عموما همگان در دام حرص و ولع و زیستی مطلوب خویش و با قبول 

بسیاری از نرم های معینه حاکمیت سلطه و موجد تضییع حقوق بشری، گرفتار می 

باشند. هر کسی در تب و تاب زیستی بهتر و مطلوب تر گوی سبقت را ازدیگری ربوده و 

تحت تاثیر الگوهای کاذب و دروغین حاکمیت سلطه و استبداد ازنگاه مطلوب و مغلوب 

برای یک مبارزه واقعی و حقیقی دور شده است.

انسان ها میزان حق و داوری آن را به ابزار و امکان حاکمیت سلطه و استبداد سپرده و 

تابع قضاوت قضاتی شده اند که از آبشخور همان حکومتگران سیراب می شوند. براین 

اساس است که تمامی معیارهای حقوق بشری در توجیه و تاویل های عوامل مسلط و 

حاکم به امری طبیعی و عادی جلوه گر می شوند.عدالت را به مسلخ برده و برابری را در 

قدرت اکتسابی عناصر مجازی حیات تحلیل می برند و آزادی را ابزار تحقق اهداف ضد 

انسانی خود قرار داده اند. تحت چنین فرایندی است که  حد نفس، شکنجه ، اعدام ، 

زندانی نمودن انسان ها  برای استمرار حیات و تمامی اعمال ضد حقوق طبیعی و 

اجتماعی انسان ها توجیه و تفسیر می شوند. اعمال ضد حقوق بشری آنقدر دامنه 

گسترده و وسیعی یافته است که از درک مفهومی و شناخت مضمونی انسان ها فاصله 

گرفته است. چرا که عوامل اصلی و بنیادین ضد حق و حقوق طبیعی و اجتماعی انسانی 

تحت الشعاع گسترۀ وسیع عناصر فرعی و نامتعین قرار گرفته اند. براین اساس است که 

توتالیتاریسم عمال سرمایه با حد و هدم گسترده در سطح جهان، تحت الشعاع تمامیت 

خواهی  حکومت هایی قرار می گیرند که حضور و دوام و بقایشان محصول عملکرد 

توتالیتاریستی نظام سرمایه در سطح جهان می باشد.مسلما مبارزه صرف با نظام های 

استبدادی و تمامیت خواه بدون توجه به عوامل بنیادی تحقق آن،جز جابجایی مهره ها 

و اشکال نوین استبداد و دیکتاتوری حکومت ها نتیجه دیگری دربر نخواهد داشت.

نگاه انتزاعی و مجرد به پدیده های محیطی که امروز به امری غالب در میان عناصر 

متکاثر اجتماعی بویژه در میان عوام و کسانی که با نگاه عامیانه به روندهای محیطی می 

نگرند؛ از درک علی بسیاری از نمودهای  حاکم بر فعل و انفعالات اجتماعی انسانی 

فاصله دارند.براین اساس است که اکنون بسیاری برای مبارزه با حکومت های مستبد و 

تمامیت خواه،از توتالیتاریسم اقتصادی و سیاسی حاکم بر جامعه های انسانی که در 

پیوند با میلیتاریسم، جهان را درخوف و خشونت و دهشت و مرگ فرو برده است؛ 

استمداد می طلبند. غافل از اینکه، دخیل بستن به ضریح پوسیده ای که در حال 

اضمحلال و فروپاشی است، مسلما و قطعا ره به جایی نخواهد برد. برای مبارزه با 

حکومت های توتالیتر و استبدادی بایستی در زمان زیست و با درک واقعیت های و 

حقایق مسلط برجامعه و انسان و فهم ضرور برای شناخت الزامات کنونی آن با اتکای 

به منابع مادی و انسانی خود گام برداشت. حرکت های جنون آمیز و دهشت و مرگ 

توتالیتاریسم تا دندان مسلح شده قدرت و مکنت، حاکی ازحرکت جبونانه در برابر تغییر 

و الزامی است که مقاومت آن ها را برانگیخته است.سازه های کهنه و فرسوده ای که نه 

به نیازهای توتالیتاریسم خون و جنون پاسخ می دهد و نه دری بسوی فلاح و رستگاری 

بشریت می گشاید. 

نگاه عامیانه اصولا و عموما از انگاره های ذهنی عادت گون خویش برای عبوراز موانع و 

مصائب بهره می گیرد.الگوهای راهبردی وی موفقیت و شکست و ناکامی هایی است که 

از اعصار گذشته تاریخی در ذهن و روان وی نقش بسته است. براین اساس در تبیین 

حال و فراشدهای رو به تکامل با چالش عمیق و بنیادین روبرو می باشد.بدینسان 

الگوهای پذیرفته شده و غالب وی،برایش چالش ناپذیر و جاودانه جلوه گر می 

شوند.این نگاه قالب و غالب اکنون در مقطع کنونی تاریخ تحول و تکامل جامعه و 

انسان، از درک و فهم نیاز و الزام جامعه های انسانی فرسنگ ها فاصله دارد. براین 

اساس است که  فلاح و رستگاری خویش و دیگران را در پیوند با عناصر محیطی می یابد 

که ریشه در سنت و عادت و پایداری آن دارند.بنابراین ازدرک پایه های سست و لرزان 

سازه های فرتوتی که با خوف وخشونت برای خود مفری می جویند؛ غافل بوده؛ و برای 

خروج از نکبت و جبران غفلت های دوران حیات طولانی  خویش، به همان ریسمان 

فرسوده و پوسیده چنگ می اندازد.این نگاه عامیانه بدلیل فراروئیدن ازسنت و عادت از 

حمایت اکثریتی در رکود و سکوت و مبارزه و جنجال برخوردار می باشد. پس رفع مظالم 

را از ظالم طلب می کند و با عبور از حق و حقوق طبیعی انسانی، حقوق اجتماعی 

منبعث از چارچوب های معینه از سوی حاکمان زر و زور، راهنمای عمل وی می شوند.

یکی از عارضه های نامطلوب نگاه عامیانه به زیست اجتماعی، تسلیم پذیری در برابر 

رخدادهای محیطی می باشد. استفاده از عباراتی چون عبارت«تا بوده چنین بوده»  که 

کاربرد گسترده در میان عوام و نگاه عامیانه به رویکردهای اجتماعی دارد؛ این مفهوم را 

به روشنی بیان می دارد. این تسلیم پذیری دربرابر پدیده های غالب محیطی، از یکطرف 

مبین ناتوانی در درک و فهم روندهای تکاملی و همراه شدن با آن ها برای ایجاد 

سازوکارهای نوینی که قادر به پاسخگویی به نیاز جامعه و انسان باشد؛ بوده و از طرف 

دیگرمحصول رنج ها و مصائب متکاثر تاریخ طولانی حیات انسانی است که روح 

محافظه کاری و انزوا گزینی را در آن ها نهادینه ساخته و آن ها را از توانایی بالقوه شان 

بازداشته است. از دیگر ویژگی های بارز نگاه عامیانه مسئولیت گریزی بدلیل ناآگاهی و 

القا پذیری مداوم از روندهای نامتعارف محیطی و عدم درک علل و چرایی افت و 

خیزهای مداوم تحولی و تکاملی جامعه و انسان می باشد. پس حقوق بشر در پس آگاهی 

های کاذب و القائات نامطلوب مداوم محیطی جایگاهی برای خود نمی یابد. چرا که ا

صولا  باعدم درک و شناخت واقعی و حقیقی پدیده ها و رخدادها، زیست تابعی به 

پدیده های مسلط به آدمی تحمیل و وی را از بروز بازتاب های آزادانه برای دستیابی به 

حقوق طبیعی و اجتماعی اش باز می دارد.

نظام سلطه سرمایه اکنون به عنوان عنصر بنیادی نقض حقوق بشر در سطح جهان، با 

فرافکنی و ایجاد بسترهای کاذب و دروغین برای انحراف و جهت دهی افکار عمومی، 

موجد فضاهای مسموم و مشحون از بیم و هراسی می باشد که با اتکای بدان و به بهانه 

های نقض آزادی و حقوق بشرکه خود موجد آن می باشد؛ به ماجراجویی ها و حد و 

هدم جامعه های انسانی روی آورده است.بدین ترتیب با اتکای به قدرت و مکنت، خود 

را قیم و ولی دولت ها و ملت ها قلمداد کرده و به تخریب محیط و کشتار گسترده و 

بیشمار انسان ها مبادرت می ورزد. متاسفانه انسان ها نیز به این ترفند و حیله عمال 

سرمایه آگاهانه و یا ناآگاهانه گردن نهاده و عموما در نقض حقوق بشر نظام سلطه 

سرمایه در اقصی نقاط جهان با وی همراه شده و یا همکاری می نمایند.اکنون آنقدرکه 

نقض حقوق بشرودیگر حقوق طبیعی و اجتماعی انسان ها در جوامع عقب نگاهداشته 

شده و عموما با حکومت های توتالیتر مورد توجه جهانیان و روشنفکران و مبارزان 

هست؛ به عملکرد مداوم و توتالیتاریستی نظام سلطه سرمایه که برای حفظ منافع و 

مصالح خود، جهان و بشریت را در خوف و خشونت مداوم و دهشت و مرگ فرو برده 

است؛ نیست. این بی توجهی بشریت را در سراشیبی سقوط و نزول واقعی ارزش ها و 

الزامات واقعی و حقیقی زیست اجتماعی قرار داده است.مسلما تا زمانی که انسان ها از 

این آگاهی های کاذب و گام های هدایت شده از سوی دارندگان قدرت و مکنت نرهند، 

به حقوق طبیعی و اجتماعی خود دست نخواهند یافت.

نتیجه اینکه:  تمایلات و تمنیات آدمی موجد تفرق و تفرد وی در روابط و مناسبات 

اجتماعی گردیده است.فرایندی که برای تداوم و تولید و بازتولید خویش به حذف و حد 

بسیاری از الزامات زیست انسانی روی آورده است.حقوق طبیعی انسان ها در رویش و 

یورش بدعت ها و خصلت های نامتعارف اکتسابی از دایره تعاملات انسانی حذف و با 

حد و حصرهای بسیار در حقوق اجتماعی تحلیل رفت.در حقیقت انسان ها برای 

ارضای تمایلات نامتعارف خویش بسترهای تهدید و تحدید حقوق انسانی خویش را 

تدارک دیدند؛ و زان پس علم مخالفت و مبارزه با آن را برافراشتند. این ضعف خصلتی 

آدمی اگر چه ذاتگرایانه نیست و محصول اکتساب و امتیازی است که در پروسۀ زیست 

طولانی حیات جمعی در وی نهادینه شده؛ ولی بسترهای نقض بسیاری از حق و حقوق 

طبیعی و اجتماعی را تدارک دید. نقض حقوق بشر که امروز به ابزار و امکانی برای حفظ 

و تداوم برتری های اکتسابی قدرت و مکنت مبدل شده است؛ فضای گسترده و روبه 

تعمیقی را در ایجاد و برقراری تمامیت خواهی قدرت های مسلط جهانی فراهم نموده 

است. این فرایند طوری ساماندهی شده است که قدرت اندیشه و عمل انسان ها را با 

 آگاهی های کاذب، از بروز بازتاب های آزادانه برای مبارزه و مطالبات واقعی و حقیقی 

دور نموده است. بدینسان که انسان ها با همراهی با عوامل موجد و برقراری قواعد و 

قوانین ضد بشری، بسترهای یورش و تهاجم به حقوق طبیعی و اجتماعی عوامل مسلط 

بر جامعه و انسان را فراهم نموده اند. سلطه نگاه عامیانه که از انتزاع پدیده های 

محیطی و روندهای عادت گون حیات شکل گرفته و موجد تسلیم پذیری در برابر 

عوامل سلطه و مسئولیت گریزی انسان ها در برابر وظایف و تعهدات اش نسبت به 

خود و دیگران گردیده است؛ اکنون یکی از چالش های بزرگ انسان ها در مبارزه با عوا 

مل و عناصر ناقض حق و حقوق انسانی محسوب می شود.نگاهی که در ایستایی و رکود، 

بسیاری از روندهای ناقض حقوق بشری را در خود جای داده است.نظام سلطه سرمایه 

با اتکای به همین نگاه عامیانه وعوامگرایی منبعث از عادت و سنت، تلاش بی وقفه و بی 

سرانجامی را برای انحراف و مشوب نمودن اذهان و اعمال انسان ها برای تبرئه خود از 

نقض گسترده حقوق بشر در سطح جهانی را آغاز کرده است. بدینسان که با ایجاد و 

حمایت از نظام های توتالیتر در سطح جهانی و به بهانه حمایت ازملت ها که از نقض 

 حقوق بشر و آزادی های لازم رنج می برند؛ به دخالت و حد و هدم منابع و منافع 

انسان ها روی آورده است. با این ترفند بخش عمده ای از نیروهای بالقوه در مبارزه با 

نقض حقوق انسانی را با خود همراه کرده است. براین اساس است که بسیاری برای 

مبارزه با مظالم از ظالم استمداد می طلبند و از توانایی های خود و الزام و نیاز عصر 

خویش فاصله می گیرند.

            اسماعیل   رضایی

                  پاریس

           11/02/2019

                             ایدئولوژی
          

انسان ها در فراز و فرودهای حیات اجتماعی و متاثر از رویدادها و رویکردهای محیطی،نمودی از تجسّم ایده ای در آن ها شکل می گیرد که در مرحله تجربه و شناخت به باور و انتخاب گزینه ای در ارتباط با جامعه و دیگران از آن ها بهره می گیرند. این دریافت های حسی اگر در پروسه آزمون و خطا برای انتخاب اصلح با تکمیل و کمال جامعه و انسان همراه نگردند؛بصورت انگاره های مجرد و باور صلب و ثقیل نهادینه شده و اقدام و عمل آدمی را در تکرار مکررات و ایستارهای گذشته به اسارت می گیرند.این فراشد جهان بینی خاصی را موجد است که راهنمای عمل آدمی در تعاملات و روابط و مناسبات اقتصادی اجتماعی می گردد. اصولا بدلیل کثرت دریافت ها و برداشت های آدمی از تاثیرات محیطی که عموما به خاستگاه و جایگاه اشتغال و ارتزاق وی وابسته است؛ یک همپیمایی صوری و همگرایی کاذب و مجازی را در روابط و مناسبات اجتماعی برقرار می سازد که بسیاری از واقعیت ها و حقایق مسلط بر زیست اجتماعی را وارونه جلوه گر است. این انطباق صوری و بنوعی اجباری برای همرنگی و همراهی، ایدئولوژی زیست انسانی است که با درک کاذب و کذب رفتار، خود را با رویکردهای محیطی همراه می سازد.

پس ایدئولوژِی نسبیت رفتار آدمی با کارکردهای اجتماعی را به نمایش می گذارد. نسبیتی که با آگاهی های کاذب درآمیخته و با انتخاب عادت گون خویش از درک واقع هستی جامعه فاصله می گیرد. به عبارتی، ایدئولوژی تصویر دروغین و فریبنده از دریافت های محیطی را ارائه می نماید. تصویری که توجیه گر رفتار و کردار آدمی در روابط و مناسبات اقتصادی اجتماعی برای گذر از روندهای کاذب و نامطلوب می باشد.در حقیقت انطباق با هست ها و بودن هاست و انشقاق از شدن ها و گشتن های تحول و تکامل حیات انسانی را در خود جای داده است.براین اساس ابزاری برای تفکر و تحکم سلطه گری و استبداد و مشوب نمودن اذهان و فریفتن اعمال و اقوال انسان ها در تعاملات اجتماعی محسوب می شود. پس با پندار و توهم در می آمیزد تا قادر به ارضاء و اقنای آدمی در روابط و مناسبات اجتماعی باشد.

ایدئولوژی با نگاهی کاذب و انطباقی به حیات فردی و جمعی،مفاهیم و مضامین فراشد های تکاملی را نیز در نمودهای رفتاری و کرداری خویش از بازیابی هویت های واقعی اش باز می دارد. درحقیقت ایدئولوژی با واقعیت های محیطی می زید و ازحقایق می گریزد و 

آن را وارونه و ابتر متناسب با روند های جاری و ساری حاکم برمحیط،از درک معنایی و 

فهم عمومی دور می سازد.بنابراین با ارایه تصویر مبهم ازحیات اجتماعی، بسترهای 

تعدی و نفوذ و رسوخ به حریم جمعی و فردی را با القای آگاهی های کاذب وفاقد بنیان 

های اصیل و انسانی تدارک می بیند.پس ایدئولوژی در محدودیت و ندرت محیطی نمود 

می یابد؛و در گستره بیداری و آگاهی عمومی نخوت و سستی می پذیرد. 

ایدئولوژی مجال و روال گریز از مسئولیت های فردی و جمعی را نهادینه می سازد. چرا 

که توجیه پذیری روال مسلط و حاکم را ممکن ساخته و مجال کافی و وافی برای بازیابی و 

بازسازی سلطه و قدرت خدشه پذیرفته را فراهم می سازد.نقطه اتکای ایدئولوژی عوام 

پذیری و عوام گزینی فراشدهای اجتماعی برای استقرار و استمرار علایق و سلایق جاری 

و ساری است. براین اساس میراث خوار گذشته و وام دار حال  برای گذر از چالش ها و 

رویکردهای نامتعارف محیطی می باشد. و آینده را نه براساس روندهای تحولی و تکاملی 

که با یافته ها و داشته های کنونی و سازه های مسلط به بحث و فحص می نشیند.پل 

ارتباطی بین گذشته، حال و آینده را با نمودهای ایده ای حاکم، نه تکمیل و کمال جامعه 

و انسان مد نظر قرار می دهد. این یکی از ویژگی های برجسته متفکرین کنونی است که 

بدلیل ایدئولوژی زدگی حاد و مزمن، قدرت گسست از گذشته و درک و شناخت 

روندهای تکاملی کنونی، فراشدهای آینده را در حدس و گمان های بی بنیاد و فاقد  

محمل های علمی و عینی مد نظر می گیرند. براین اساس انتزاع فرد از بنیان های تحول و 

تکامل، حال را در بارزه های فکری گذشته و آینده را در پیوند با فراشدها و رویکردهای 

ایده ای کنونی، ازفهم ضرور و درک واقع و حقیقی گذر تکامل تاریخی باز می دارد. انتزاع و 

تقلیل گرایی درتحلیل و تبیین رویکردهای محیطی نیز نتیجه رسوب ایده گرایی مطلق و 

الزام به یافته های گذشته می باشد.

پایان عصر ایدئولوژی،در خودآگاهی کامل انسانی از فعل و انفعالات و رویکردهای 

نامتعارف و ناانسانی کنونی و درک متقابل تعمیم یافته برای مسئولیت پذیری واقعی 

انسان ها در برابر جامعه و یکدیگر مفهوم حقیقی خود را می یابد. نمی توان مدعی پایان 

عصر ایدئولوژی بود؛در حالیکه عناصر کاذب محیطی و آگاهی های کاذب القایی قدرت 

مسلط نقش برجسته و بارزی را در روابط و مناسبات اقتصادی اجتماعی بازی می کنند. 

انسان ها هنوزاز قدرت درک خلاقه وضرور برای همزیستی مسالمت آمیز و همپویی 

برای گذر از خودالقایی و دگر القایی در راستای توجیه و تأویل های کنش و واکنش 

خویش برای گذران زیست اجتماعی،برخوردارنمی باشند.این ویژگی انگاره های ایده ای را 

برای سازگاری با روندهای مسلط بکارمی گیرد؛و ایدئولوژی برای اتصال و همسانی با 

عناصر نهادین و سلطه یافته بر حیات عمومی عمل می نماید. این روند اراده گرایانه 

انسان ها،اصولا تفکر و تعقل را نمودی گنگ ومبهم بخشیده و با سفسطه و مغلطه به 

وارونه نمایی حقایق محیطی روی آورده است.

ایدئولوژی پذیری و ایدئولوژی زدگی، بازتاب خودانگاری و خود پنداری فرد در مناسبات 

اجتماعی می باشد. دینداری و دین پویی نیز از همین ویژگی تبعیت می کند. همین ویژگی 

است که مسئولیت گریزی فرد را در برابر مصالح و منافع جمع و جامعه مریی داشته و 

توجیه پذیری امور نامتعارف را عمومیت می بخشد. اخلاق و ارزش ها نیز با تکیه بر 

اکتسابات مجازی و کاذب اعتبار یافته و انسان ها با این اعتبارات کاذب به رتبه بندی و 

طبقه بندی یکدیگر روی می آورند. پس ایدئولوژی حامی تمدید و تشدید بارزه های 

هویتی  دروغینی است که در روابط و مناسبات اجتماعی برای توجیه و تاویل 

رویکردهای نامتعارف و غیر متعهدانه در برابر جامعه و انسان عمل می کند.پس ابزار 

کارآمدی برای نظام های حاکم و مسلط  در گذر از  تنگناهای محصول تعدی و تجاوز 

به حقوق انسان ها می باشد. 

پس تمامی نظام های سلطه گر و مستبد، با تخریب ایده های دورانساز و القا و ابقای 

ایده های کاذب و عادت گون،جامعه و انسان را از پتانسیل و حقوق خویش دور می 

سازند. خشونت، ظلم و ستم طبقاتی، و تعدی به حریم انسانی و........همگی با برآمدگاه 

ایدئولوژیکی و القای کاذب روندهای محیطی به جامعه ممکن گردیده است. نمودهای 

بارز و شاخص برآمدگاه نامتعارف ایدئولوژیکی و القای آن به جامعه وانسان، بی عدالتی، 

خشونت و کشتاربیرحمانه و قتل عام انسان های بیگناه است که با مفاهیم و ایده 

پردازی های دروغین توجیه و تفسیر می شوند. مفاهیمی چون 

آزادی،عدالت،امنیت،دموکراسی،حقوق بشر و.....که همگی با ایده پردازی های کاذب و 

دروغین سلطه و استبداد ودر راستای توجیه و تأویل رویکردهای ناانسانی آن ها عمل 

می کند. انسان ها نیز تحت القائات مکرر آن ها با درک و فهمی ناقص و ناواقع از حیات 

اجتماعی به خواست و تمنای عوامل سلطه، گردن نهاده اند. این خودباختگی انسان ها 

در برابر مظاهر و دستاوردهای تحول و تکامل، نشان از عدم بلوغ فکری ضرور و گرفتار 

آمدن در دام غیرضرور و نامتعارف القائات فکری عوامل سلطه و استبداد می باشد.

بنابراین ایدئولوژی شمولیت عام پدیده ها‌ را در تمنیات خاص محیطی تحلیل می برد. 

نمودهای خاصی که الزامات و ضروریات زیست مطلوب را در نامطلوبی تمایلات و 

گرایشات خویش از جامعه و انسان دریغ می دارد. پس پویش های اجتماعی به رویش 

های هرزروانه ای مبدل می شوند که پیوند و اتصال درون اجتماعی وانسان ها را سست 

و لرزان می سازند. بدینسان هرکس خود ومنافع خویش را می جوید و می پاید؛و فرد در 

حصار محصورش به ابزار قدرت و اقتدار مبدل می شود. چرا که در ایدئولوژی مرجع و 

مرجح هم آیین بوده و مرزبندی شفاف و بارزی بین آن ها وجود ندارد. بدین مضمون 

که ایدئولوژی با روندی ایستا می پاید؛ و اندیشه و باور مسلط بر الزامات و ضروریات 

جامعه و انسان ارجحیت دارد.

دریافت های ایده ای اگر با علم و شفافیت و روشنی آن در آمیزد؛می تواند به ابزاری 

برای رهایی از جهل و خرافه و سلطه و استبداد مبدل شود.چرا که اگر ره آوردهای علمی 

ازچنگال مخوف و اهریمنی روندهای کاذب ودروغین قدرت و مکنت برهد؛قدرت 

هژمونیت جامعه و انسان برای رهایی از آگاهی های کاذب و درک و فهم حقایق راستین 

برای گذر از نابسامانی ها و ناهنجاری های حاکم بر حیات انسانی را دارا می باشد. اصولا 

علم راستین خلاًٍ ندرت و نایابی را پر کرده ودر بهبود شرایط و زیست بهینه و مطلوب  با 

ایجاد سازه های معقول و مسئول نقش بنیادین را بازی می کند. در حالیکه ایده  های 

پنداری همگام باجزمیت ایدئوژیکی پویش های دینی وبرای تاویل و تفسیر های معماگون 

و دغلبازانه،رویکردهای تخریب و ترهیب زیست عمومی را در پیش می گیرند.

پیوند ایدئولوژی با اکتسابات محیطی و اتوریته و قدرت منبعث از آن، فراشدهای 

اجتماعی را در تمایلات و تمنیات فروکاهنده ارزش های انسانی وهژمونیت قهری عناصر 

سلطه واستبداد هدایت کرده است.این فراینداکنون به عارضه بیمارگونی از سوی 

صاحبان قدرت و مکنت مبدل شده که تامل و تحمل برای زیستی مسالمت آمیز و 

انسانی را از جامعه و انسان دریغ داشته است. چراکه هرگونه ایده اصلاحی و اقدام و 

عمل اصلاح گرایانه به مثابه تخطی از موازین اجتماعی و حمله به منافع و مصالح  

صاحبان قدرت و مکنت قلمداد شده و در برابر آن موضع خصمانه اتخاذ می شود. 

براین اساس اکنون توتالیتاریسم اقتصادی  هژمونیت قهری خویش را به جامعه های 

انسانی تحمیل و برای استمرارآن به تحریم و تنبیه و تخریب و ترهیب روی آورده است. 

توتالیترهای اقتصادی همانند توتالیترهای ایدئولوژیکی محض براعمال قدرت قهری و 

سرکوب و تنبیه هرگونه عمل و اقدام مخالف موازین معینه خود اتکا دارند. 

توتالیتاریسم اقتصادی که در پروسه تحول و تکامل و نهادینه شدن بسیاری از قواعد و 

قوانین نظام سلطه سرمایه بر جامعه های انسانی غلبه یافته است؛عصر نوین و مرحله 

نوینی از گذر تاریخی نظام سلطه سرمایه را برقرار ساخته است. توتالیترها برای تداوم 

حیات خویش ناچاربه اعمال قدرت قهری و دهشت و مرگ می باشند؛ تا خود را از 

سقوط و نزول رهایی بخشند. این ویژگی ازیکطرف محصول گهنگی قواعد و قوانین سازه 

های مسلط است و از سوی دیگر ابرام و اصرار توتالیترهای اقتصادی بر حفظ وضع 

موجود با فشار و تعدی به دیگر اقشار و طبقات اجتماعی برای جبران ناتوانی ها و 

ضعف های بنیادین سازه های مسلط می باشد. عکس  العمل وکنش و واکنش اجتماعی 

نیز تحت تاثیر القائات مکرر عمال سرمایه مبنی بر طبیعی بودن روند موجود و تاثیر این 

القائات بر اقشار و طبقات اجتماعی، انسجام و هنجارهای اجتماعی را در پراکندگی آرا و 

نظرات  و افتراق ایده و عمل  تحلیل برده است.

توتالیتاریسم اقتصادی کارکردهای سیاسی دولت را ازمتد اجرایی به ابزار کارچاق کنی و 

بند و بست های لابی گون برای تامین و تضمین هژمونیت قهری عمال سرمایه بر 

سرنوشت انسان ها  تبدیل نموده است. اصولا توتالیتاریسم اقتصادی با میلیتاریسم 

درآمیخته است تا  دیپلماسی سیاسی را با ارعاب میلیتاریستی وبه نفع سلطه و استبداد 

رقم بزند. ابزار اصلی و اساسی برای تاثیر موثر بر افکار و اعمال انسان ها، رسانه ها و 

ابزارهای ارتباطی هستند که با اشاعه و ترویج آگاهی های کاذب برای تحت الشعاع و 

جهت دادن افکار عمومی به حیل و قیل متوسل شده و رویدادهای محیطی را آنطوری 

تاویل و توجیه می نمایند که انسان ها را در بیخبری کامل از رویدادهای کنونی و 

روندهای نامتعارف آن نگه می دارند. براین اساس انتخاب و گزینش های اجتماعی 

عمومی را در راستای منافع و مصالح خود رقم می زنند.

بنابراین اکنون توتالیتاریسم اقتصادی در پیوند با میلیتاریسم به عنوان نمودی غالب  بر 

حیات اجتماعی،ضمن فروبردن جامعه و انسان دریک فراگرد دایمی ندرت و نایابی و فقر 

و نابسامانی های اجتماعی، تلاش همه جانبه ای را برای احیاء و ابقای هژموبیت رو به 

افول خود آغاز کرده است. با توجه به اینکه دولت و سیاست های متخذه آن تابع و 

مطیع تصمیمات اتخاذی توتالیتر های اقتصادی می باشد؛ روند کلاسیک اداره امور 

اجتماعی اشکال نوینی یافته که اراده عمومی و مشارکت عامه برای احقاق حقوق حقه 

خود از طریق سازوکارهای حاکمیت ملی به امری صوری و مجازی مبدل شده است. 

پس اشکال کلاسیک مبارزاتی نیز متناسب با این روند دگرگونه بایستی با بار حقیقی و 

شاخصه های مسلط بر جامعه و انسان اتخاذ شود. این مبارزه بایستی  ضعیف ترین 

حلقه و شاخصه های تحولی نظام سلطه سرمایه در مقطع کنونی تاریخ تحولات 

اقتصادی اجتماعی را مد نظر قرار دهد. شاخصه هایی که موجد و مولد اشکال نوین 

تهاجم و یورش سلطه گرانۀ قدرت و مکنت از جمله توتالیتاریسم اقتصادی  می باشند.

نتیجه اینکه: انسان تحت تاثیر مداوم رویکردهای محیطی، به انتخاب و گزینش هایی 

متناسب با معرفت و معیشت خود دست می یازد که راهبرد وی درفعل و انفعالات 

اجتماعی می گردد. انگاره های ذهنی منبعث از عملکرد محیطی اگربا روندهای تکمیل و 

کمال جامعه و انسان در نیامیزد؛ بصورت انگاره های مجرد و ذهنی نهادینه شده و در 

چاچوب های بسته و محصور از رسالت و تعهد جود نسبت به جامعه و انسان باز می 

مانند. ایده هایی که شفافیت و روشنی و صراحت علم را نداشته؛ و در برابر الزام و نیاز 

به توجیه و تحریف و تکذیب اکتفا می کنند. ایدئولوژی، مدار بسته و دگم های خسته و 

فرسوده ای هستند که برای گذر و تداوم حیات خویش به انطباق و همراهی با روندهای 

مسلط برحیات فردی و جمعی روی می آورد. پس ایدئولوژی تصویر دروغین و فریبنده 

ای از دریافت های محیطی است که با مضامین و مفاهیم  کاذب ودروغین به القاء و 

ابقای آگاهی های کاذب سوق می یابد. مفاهیمی چون آزادی، عدالت، دموکراسی، 

امنیت، حقوق بشر و.......که ابزار حاکمیت سلطه و استبداد برای توجیه و تحریف 

عملکرد نامتعارف خویش در مرحله کنونی از تاریخ تحولات اقتصادی اجتماعی 

محسوب می شوند.القاء و ابقای این مفاهیم و مضامین از طریق توسعه دامنه ابزارهای 

ارتباطی و رسانه ای ممکن گردیده که صاحبان قدرت و مکنت را در تاویل وتفسیرهای 

کاذب و ناواقع یاریگر است. این فرایند و تحول وتکامل تاریخی فراشدهای نوینی را 

درعرصه های اقتصادی اجتماعی موجد شده که بسوی توتالیتاریسم اقتصادی و 

ملیتاریزه شدن آن با گرایش به تحریم و تنبیه و دهشت و مرگ برای تداوم و استمرار 

حیات خدشه یافته اش سوق یافته است. براین اساس دولت  به ابزار تابع و مطیع 

توتالیتاریسم اقتصادی میلیتاریزه شده؛ از اهداف و آرمان های حاکمیت ملی فاصله 

گرفته و به عامل تسهیل کننده حاکمیت سلطه و استبداد  در روابط و مناسبات 

اقتصادی اجتماعی  مبدل شده است. مسلما این دگرگونی نیازمند اشکال نوین مبارزاتی 

برای  ممانعت ازتولید و باز تولید خشونت و دهشت و مرگ با شناخت ضعیف ترین 

حلقه حاکمیت نظام سلطه سرمایه در این مقطع از گذر تحول تاریخی آن می باشد.

     اسماعیل    رضایی

           پاریس

      14/01/2019