انتخاب تاریخی
ضرورت های نوین تکامل تاریخی، عرصه های نوینی از تعاملات و تقابل زیستی را در سطح جهان الزامی ساخته است. نمودهایی که به وضوح تغییر و دگرگونی بسترهای زیستی را ضرورتی اجتناب ناپذیر قلمداد کرده؛ و بر انتخاب های نوین ابرام می ورزد. این تغییرات پیام روشن ناکارآمدی ساختار موجود و مجریان کنونی این ساختار فرسوده و فرتوت می باشد. انتخاب آقای زهران ممدانی یک بار دیگر نشان داده است که روند تکامل تاریخی از روی موانع و بازدارنده ها گذر کرده و بر تغییرات الزامی خود ابرام می ورزد.وعده های انتخابی آقای ممدانی قطعا پتانسیل بازساختی ساختار مورد لزوم کنونی را دارا نمی باشد؛ ولی قادر است بسترهای یک تغییر بنیادین را تدارک ببیند. در حقیقت پیام انتخاب آقای ممدانی نتیجه ظهور شکافی است که از قبل در سیستم ایجاد شده است. شکافی میان نیازهای واقعی شهروندان و ناتوانی ساختار موجود در پاسخگویی بدان ها ایجاد گردیده است. این رخداد از یک طرف بیانگر ناکارآمدی نظم موجود و از طرف دیگر ابرام و اصرار صاحبان ثروت و قدرت با اتکای به ترفندهای مخرب در جهت حفظ این ساختار معیوب می باشد. قطعا اصلاحات آقای ممدانی در حد بهبود خدمات، توزیع بهتر منابع و حداکثر، تغییرات در سیاست گذاری های شهری نمود می یابند. تمامی این اهتمام قادر است گسست های نهفته در درون ساختار فرسوده را علنی، قابل مشاهده و تجربۀ جمعی نماید. بدین مضمون که می تواند تناقضات درون ساختاری را آشکار سازد، کنش های سیاسی شهروندان را فزونی و با شبکه سازی های نوین اجتماعی، انسان های منفعل را وارد فرایند مطالبه گری نماید.
بنابراین انتخاب آقای ممدانی، علامت بحران ساختاری و سرآغاز فرایند تاریخی تغییر بنیادین می باشد. اکنون بشریت در گوشه گوشه جهان با شناخت ماهیت و اهداف پلید سردمداران ثروت و قدرت در حال گشایش لحظات ساختاری برای تدارک تغییرات بزرگ در آینده می باشند. اکنون انتخاب ممدانی تابوی اندیشه چپ را در آمریکا شکست. دیگر هرگونه محدودیت و ایجاد موانع برای تحقق اهداف انسانی و اجتماعی برای شهردار جدید نیویورک نه تنها از اعتبار و توانمندی های چپ در آمریکا نمی کاهد، بلکه باعث تقویت آن به ویژه در بین محرومان و زحمتکشان خواهد گردید. نباید فراموش کرد که تا دهه های اخیر چپ در آمریکا یک برساخت هولناک به شمار می آمد. در واقع چپ معادل یک تهدید جدی، عنصرغیرآمریکایی، ضد آزادی و در بهترین حالت یک اندیشه دور از واقعیت به حساب می آمد. این بارزه های ناواقع نتیجه تلاش های تخریبی رسانه ای و سیاسی ساختار سرمایه سالار در آمریکا بود که همچنان با اشکال متفاوت ادامه دارد. بنابراین انتخاب ممدانی در این فضای مسموم را نمی توان صرفا یک جابجایی سیاسی بلکه بایستی یک رخداد واقع گفتمانی قلمداد کرد. اکنون چپ در آمریکا از حاشیه وارد متن شده و وارد سپهر انتخابی رسمی گردیده است. روندی که از بحران ساختاری می گوید و از یک تغییر الزامی که بتواند بسترهای کمّی یک ساختار نوین را تدارک ببیند.
قطعا یکی از نمودهای بارز انتخاب ممدانی را بایستی در رقابت های جناح ها و احزاب سیاسی دانست. در حقیقت به نوعی می توان گفت که این انتخاب بیش از آنکه یک تحول اجتماعی و یا آگاهی های جمعی را نشان دهد؛ شبیه باز توزیع قدرت میان جناح ها و احزاب را تداعی می کند. بدین مضمون که این انتخاب صرفا یک پاسخ سیاسی به جامعه نیست؛ بلکه بیشتر حرکت درون سیستمی برای حل و فصل اختلافات و یا حذف یک رقیب است. اصولا جناحها، احزاب و سازمان ها به ویژه حکومت های توتالیتر به جای ارائه راه حل برای مشکلات ، به تهمت زنی، فرافکنی، تولید اغتشاش فکری و یا جهت دهی رسانه ای روی آورده؛ و با فاصله گرفتن از نیازهای جامعه، عموما در رقابت های انتخابی به جای اصلاح شرایط اقتصادی، تغییر در ساختار مالی ویا مدل حکومتی، با جابجایی چهره ها، توهم تغییر ایجاد می کنند. ضمن اینکه برای اغتشاش فکری نیز، با پراکنده گویی ها، دوگانه سازی های دروغین، اتهام زنی و آشوب خبری و همچنین دامن زدن به تضادها و تناقضات درون اجتماعی، افکار عمومی را منحرف می کنند. از این منظر، انتخابی چون ممدانی نمی تواند محصول ارادۀ اجتماعی برای تحول و دگرگونی، بلکه عملیات روانی درون قدرت برای انحراف از واقعیت های جامعه باشد. از طرفی این انتخاب محصول زمان نیز هست. بدین مضمون که جامعۀ جهانی وارد مرحله ای از تحولات تاریخی خود شده است که دیگر اشکال کهنه قدرت قادر به پاسخگویی به تناقضات زمانه نمی باشند. با تمام این تفاصیل حتی اگر این انتخاب محصول درگیری جناح های در قدرت هم باشد؛ پیامد گفتمانی آن از کنترل جناح ها خارج بوده و شکاف تازه ای را در نظم موجود در آمریکا ایجاد کرده است.
از طرفی انتخاب ممدانی نیاز زمان جهان است که بر خلاف میل و اراده قدرت های سلطه گر از عمق به سطح آمده تا بسترهای الزامات تکامل تاریخی را فراهم سازد. بدین مضمون که جامعۀ جهانی وارد مرحله ای از تحولات تاریخی خود شده است که دیگر صورت های کهنه قدرت قادر به پاسخگویی به تناقضات زمانه خود نیستند. بنابراین نیروهایی که سال ها در عمق و در حاشیه نظم موجود بودند؛ اکنون از زیر پوست ساختارها به سطح آمده و با ایده های نو، جنبش ها، گفتمان های نوینی را وارد عرصه های مبارزات اجتماعی نموده اند. ظهور این چهره های غیرمنتظره صرفا تصادفی و یا بر اساس پلتفرم های سیاسی نیست؛ بلکه پاسخ زمان به انباشت بحران های محیطی می باشد. اصولا قدرت های مسلط همواره سعی می کنند از طریق رسانه ها، سرمایه، احزاب و لابی ها، سطح سیاست را کنترل نمایند؛در حالیکه نارضایتی ها، خواست و اراده جمعی، اضطرار های اقتصادی و تمنیات عدالت خواهانه که در طی پروسه زمانی و به آرامی شکل می گیرند؛ از دایره قدرت آن ها دور می باشند. روندی که در لحظات خاص تاریخی به رخدادهای سیاسی مبدل شده، و بسترهای چارچوب های نوین را تدارک می بینند. وقتی تابوی بزرگ چپ در مرکز سرمایه داری جهانی شکسته می شود؛ یعنی نظم قدیم وارد فاز زوال تدریجی خود شده؛ و نوید چارچوب آینده ای را می دهد که ممدانی ها عناصر انتقالی این رخدادها می باشند. پس انتخاب ممدانی برخاسته از ضرورت زمانه است. ضرورتی که برخلاف خواست و ارادۀ قدرت های مسلط، از لایه های عمیق جامعه سربرآورده تا مسیر تکامل تاریخی جهان را به سوی افق های نوین بگشاید.
برخی ها چنین می پندارند که دموکراسی عامل برآمد ممدانی به عنوان شهردار نیویورک می باشد. در حالی که در جامعه سرمایه داری دموکراسی فراتر از نظام سیاسی گام برنداشته و تابع سازوکارهای مادی قدرت می باشد. اصولا دموکراسی در ساختار طبقاتی با حفظ سود و گردش سرمایه و بعلاوه پایداری نظم اقتصادی موجود خود را توجیه کرده و هر پدیده یا نیرویی که برخلاف آن ها گام بردارند؛ با محدودیت های جدی در عرصه های متکاثر اجتماعی و سیاسی روبرو می شوند. بر این اساس دموکراسی در ساختار طبقاتی از برآمدهای متضاد با سود و سرمایه حمایت نمی کند. بنابراین انتخاب ممدانی نه نتیجۀ ارادۀ آزادانۀ دموکراسی، بلکه پیامد ضرورتی است که از دل تکامل تاریخی و نیازهای مادی نوین سربرآورده است. چرا که آگاهی های مترقی و دورانساز نه از تبلیغات سیاسی، بلکه از تحول در بستر های مادی زندگی شکل می گیرند. پس علت ظهور عناصر مترقی چون ممدانی از بطن جامعه سرمایه سالار امریکا ناشی از فضیلت های دموکراسی نیست، بلکه بایستی آن را ناشی از دگرگونی های مادی تکامل تاریخی، و به تبع آن تغییر نیازهای عمومی و شکل گیری مطالبات جدید تلقی کرد. چرا که دموکراسی در ساختار طبقاتی هرگز از مخالفان ساختار سرمایه حمایت نکرده، و همواره از حریم سود و سرمایه دفاع می کند. و ضرورت های تاریخی تنها زمانی امکان ظهور می یابند که فشارهای تکامل مادی آن را به ساختار تحمیل کنند.
جهان کنونی در یک عدم تعادل زیستی عمیق و گسترده در عرصه های اقتصادی، اجتماعی، اکولوژیک و روانی بسر می برد. شاخصه هایی که بر بستر چرخۀ تحولات تاریخی شکل گرفته و موجد یک عدم تعادل و بحران های حاد و شکننده می باشند. بنابراین اشکال ادارۀ امور اجتماعی حاکم، الگوهای مالکیت و توزیع، سازه های فرهنگی غالب و...دیگر قادر به حفظ تعادل زیستی نبوده؛ و ناگزیر جهان وارد مرحله جدیدی می شود که زیرساخت های قدیمی بایستی به زیست پذیری نوین ارتقا یابند. تعادل مخدوش کنونی و عدم تعادل عمیق اقتصادی و اجتماعی که نسبت پایدار میان انسان و محیط را خدشه دار ساخته؛ و بین کار و زندگی، تولید و مصرف، زیست جمعی و آزادی های فردی و همچنین میان عدالت و توسعه نارسایی های عمیق ایجاد نموده است؛ نیازمند سازوکارهای نوینی هستند که بتوانند یک تعادل نسبی را برای یک زیست بهینه جمعی فراهم سازند. انتخاب ممدانی اگرچه پتانسیل لازم برای حل معضلات شمرده شده را دارا نمی باشد؛ ولی نشان می دهد که نیروهای جدیدی در حال ظهورند که به ضرورت های تاریخی پاسخ خواهند داد. بنابراین انتخاب ممدانی بیان ظهور یک گفتمان جدیدی می باشد که ورود به ساختار رسمی قدرت را پیدا کرده است. برای رسیدن به یک ساختار جدید تعادل زیستی و گذار به جامعه های نوین، بشریت با موانع بیشماری روبرو است که با مبارزات و انتخاب های نوین و مترقی بایستی آن ها را از میان بردارد. براین اساس انتخاب ممدانی به عنوان شهردار نیویورک را نمی توان صرفا به عنوان یک رخداد محلی نگریست؛ بلکه بایستی نشانه ای از ضرورت های نوین جهانی برای رهایی از عدم تعادل زیستی عمیق و گذار به مراحل نوین جامعۀ آینده قلمداد کرد.
نیروهای ارتجاعی با انتخاب ممدانی به عنوان شهردار نیویورک، با گفتمان جدید، امکانات تازه سیاسی و دلالت های تحولی تاریخی مواجه می باشند که به دلیل ضعف بنیادین درک تکامل تاریخی برای یک نقد علمی و واقعی، به تحریف و تخریب از طریق فرافکنی ها، برچسب گذاری های تاریخی، و ساختن شباهت های جهالتی و جعلی تاریخی به تخریب چهره های مترقی و مردمی می پردازند. چرا که نیروهای ارتجاعی به دلیل دور بودن از فهم تکامل تاریخی، تاریخ را نه یک فرایند دیالکتیکی بلکه خطی، سطحی و ایدئولوژیک دیده؛ و گذشته را نه برای درک بهینه حال که برای جعل رویدادهای کنونی بکار می گیرند. براین اساس با نبش قبر تاریخی و قیاس های مع الفارق برای تحریک احساسات، ایجاد ترس های موهومی و تخریب بهره می گیرند.بنابراین نیروهای مرتجع ناتوان ار درک چرایی رخدادهای محیطی به درکی عوامانه از پیچیدگی های تاریخی روی آورده؛ و عوام فریبانه و با تحریک احساسات و ترس سعی می کنند؛ میان پدیده های نامربوط و نامتناسب رابطه های ساختگی و جعلی برقرار سازند. مانند کسی که میان زهران ممدانی و نازی ها و موسولینی به قیاس مع الفارق دست می زند تا به تحریک احساسات بپردازد؛ قطعا در سطح تاریخی و تحلیلی از هیچگونه اعتباری برخوردار نخواهد بود. چرا که فرد یا جریان ارتجاعی از دو خصیصه از دست دادن نسبت خود با حرکت تاریخ، و پویایی و جهت گیری زمانه روبرو می باشند که آن ها را به گذشته رجعت می دهند. عدم درک تاریخ به عنوان یک فرایند تحولی، آن را به گورستان ایده ها و ترس های موهومی مبدل ساخته که فرد یا جریان مرتجع را به تعمیم نبش قبر تاریخی، ساختن شباهت های بی ربط و بازتولید تصاویر فرسودۀ گذشته برای قضاوت سوق می دهد. اندیشه ارتجاعی با غرق شدن در جریان های روزمره، به واکنش های لحظه ای روی آورده؛ و علیت تاریخی را از تبیین و تحلیل های خود حذف می کند.
ارتجاع با یک توهم درون زا، از درک ضرورت های تحول ناتوان بوده؛ و با وابستگی به ساختارهای فرسوده و فرتوت، از آینده وحشت دارد. براساس این هراس و وحشت عوامانه که پایه گفتمان ارتجاع را تشکیل می دهد؛ به ایجاد فضای روانی برای بازدارندگی لازم اجتماعی روی می آورد. ارتجاع با ایجاد فضای دلهره آور، جامعه را مرعوب کرده؛ و با جلوگیری از کنش جمعی، حرکت به سوی تحول و سازندگی را مختل می سازد. در حقیقت دلهره و ترس ابزار اصلی ارتجاع برای کنترل توان و انرژی اجتماعی و تاریخی محسوب می شوند. اصولا برای اینکه تفکر ارتجاعی تبیین و تحلیل اش موجه جلوه نماید؛ و تحلیل های دروغینش مشروعیت کسب کند؛ و گفتمانش در اذهان جمعی نفوذ نماید؛ از تحلیل عقلانی و تاریخی فاصله گرفته؛ و به جای آن به فضای دروغین ظاهری و فریبنده روی می آورد. چرا که ارتجاع برای بقا نیازمند بستر اجتماعی سطحی و واکنشی می باشد که بتواند گفتمان خود را در سطح فهم عوام در جامعه جا بیندازد. بنابراین ارتجاع بدون عوام گرایی و عوام فریبی قادر به ادامه حیات نیست. براین اساس با ساده سازی های مسائل بغرنج و پیچیده اجتماعی و تاریخی، عامدانه واقعیت را انکار و با استفاده از زبان عوامفریبانه تداوم زیست ارتجاع تاریخی را ممکن و عبور جامعه از تکامل تاریخی را دچار وقفه های کوتاه یا طولانی مدت می سازد. زیرا زبان سطحی و عوامانه ارتجاع، رخدادها را از پیوستار تاریخی خود جدا کرده؛ و با بکار گیری آن ها به صورت بی ریشه و منجمد، مانع از فهم عمومی از درک تحولات کنونی در امتداد تکامل تاریخی می شود. بنابراین در دنیای دیجیتالی کنونی ، ارتجاع با بهره گیری از ساختار رسانه ای مبتنی بر سرعت و هیجان سازی، به تکثیر، مشروعیت بخشی و طبیعی جلوه دادن زبان عوام فریبانه روی آورده است. با هم افزایی ارتجاع و ساختار رسانه ای مدرن، روزمرگی فکری تشدید و شکل گیری اندیشه تکامل تاریخی با محدودیت مواجه شده است. بنابراین با تعمیق دامنۀ عوام فریبی ارتجاع، زبان سطحی به هویت، و هویت به سنگر مبارزه با آینده مبدل می شود. و با هویت سازی زبان عوام فریبانه، ارتجاع در برابر هر تغییر تکامل تاریخی، قدرت مقاومت بیشتری پیدا می کند.
نتیجه اینکه: زمان در پیوند با تکامل تاریخی عرصه های نوینی از تحول و تعامل را موجب شده که برخلاف میل و اراده قدرت های مسلط در حال گشودن افق های نوینی از زیست اجتماعی می باشد. برخلاف ارتجاع فکری که با فهم عوامانه اش نسبت به جامعه و انسان و عدم درک ضرورت های تکامل تاریخی، سعی دارد با ایجاد چالش ها و وقفه های تاریخی، روند بهینه سازی زیست اجتماعی را مختل نماید؛ سازوکارهای تکامل تاریخی به عنوان محرک های واقعی، رهایی بشریت از عدم تعادل زیستی کنونی را در پیش گرفته اند. انتخاب زهران ممدانی به عنوان شهردار نیویورک با نگاهی مترقی به نیازهای کنونی تحول تاریخی، دلیل روشنی بر بحران حاد و شکننده ساختار غالب کنونی در پاسخگویی به نیازها می باشد.اگرچه پتانسیل تغییر ساختی توسط ممدانی به دلیل وابستگی های ساختی و بافتی او به جریان های غالب و مسلط کنونی ممکن نیست؛ ولی انتخاب وی نه صرفا سیاسی، بلکه یک رخداد گفتمانی است که بیانگر شکاف تازه ای است که در نظم مسلط آمریکا ایجاد شده است. این نه از معجزه دموکراسی که در ساختار طبقاتی تابعی از سود و سرمایه می باشد؛ بلکه بیان عدم مشروعیت سیاسی و بی اعتمادی جامعه به رویکردهای ضد انسانی و غیر مردمی سازه های غالبی است که بسوی بحران های مداوم و فقر و فاقه عمومی گام برداشته است. بنابراین انتخابات شهرداری نیویورک نه یک رخداد محلی بلکه نشانه ای از ضرورت نوین جهانی است که برای رهایی از عدم تعادل عمیق کنونی، نیروهای تازه ای را از لایه های پنهان تاریخ برای گذار به مراحل نوین جامعۀ آینده رونمایی می کند.
اسماعیل رضایی
14:11:2025
